Το να περιμένουμε να αλλάξει ένα άτομο είναι μια μορφή άχρηστης ταλαιπωρίας για εμάς. Αυτή η κατάσταση συμβαίνει συχνά στις σχέσεις ζευγαριού. Τυπικά ένα από τα μέλη θέλει το άλλο να υιοθετήσει ορισμένες συμπεριφορές, έτσι ώστε η συμπεριφορά του να βελτιωθεί και ότι μια μέρα θα μάθει να τον αγαπά όπως θέλει. Αυτές οι προσδοκίες σπάνια ικανοποιούνται.
Η πίστη ότι κάποιος θα αλλάξει εντελώς τη συμπεριφορά του μπορεί να δημιουργήσει μια συναισθηματική εξάρτηση που είναι τόσο επιβλαβής όσο και εξαντλητική. Σημαίνει να ζεις περιμένοντας ένα θαύμα και να πιστεύεις στα λόγια του συντρόφου σου όταν λέει ότι θα αλλάξει και ότι κακές καταστάσεις του παρελθόντος δεν θα ξανασυμβούν ποτέ. Στην πραγματικότητα καταλήγουμε να ξαναπέφτουμε στην παγίδα.
Αυτές οι καταστάσεις είναι πιο συνηθισμένες από ό,τι νομίζετε. Το ότι μπορούν να συμβούν είναι φυσιολογικό γιατί όταν αγαπάς έχεις την τάση να εμπιστεύεσαι τον σύντροφό σου. Η αγάπη δεν μπορεί να διαχωριστεί από την εμπιστοσύνη. Επομένως, δίνουμε μια δεύτερη, τρίτη και αν χρειαστεί ακόμη και μια τέταρτη ευκαιρία περιμένοντας τη βελτίωση της σχέσης. Παλεύουμε με πεποίθηση γιατί το να αγαπάς σημαίνει να πιστεύεις ότι κάθε θυσία θα ανταποδωθεί. Έρχεται μια στιγμή, όμως, που ένας άνθρωπος ανοίγει τα μάτια του και συνειδητοποιεί ότι αυτό που επιθυμούσε δεν θα γίνει πραγματικότητα.
Μια ιστορία δεν έχει αρχή ή τέλος: επιλέγεις αυθαίρετα μια συγκεκριμένη στιγμή εμπειρίας από την οποία θα κοιτάξεις πίσω ή μπροστά.
-Γκράχαμ Γκριν-
Το να περιμένουμε να αλλάξει ένα άτομο είναι μια απογοητευτική επιθυμία για εμάς
Στην ψυχολογία χρησιμοποιείται ο όρος προσωπικότητα να ορίσει μια σειρά χαρακτηριστικών που είναι λίγο πολύ σταθερές στο χρόνο. Εάν ένα άτομο είναι ντροπαλό και εσωστρεφές, αυτό το χαρακτηριστικό δύσκολα θα αλλάξει από τη μια μέρα στην άλλη. Ωστόσο, το να κλίνεις προς έναν συγκεκριμένο τύπο προσωπικότητας δεν σημαίνει ότι δεν μπορείς να αλλάξεις.
Αν δεν πιστεύαμε στην πιθανότητα αλλαγής, η ψυχολογική παρέμβαση θα ήταν χωρίς νόημα. Στην πραγματικότητα, αντί να αλλάζουν, οι άνθρωποι υιοθετούν νέες νοητικές και συμπεριφορικές προσεγγίσεις που οδηγούν σε βελτιώσεις.
Μερικές μελέτες όπως αυτή που διηύθυνε ο γιατρός Walter Roberts από το Πανεπιστήμιο του Ιλινόις στις Ηνωμένες Πολιτείες υποδεικνύουν ότι η αλλαγή εμφανίζεται πιο συχνά μέσα σε ένα ψυχοθεραπευτικό πλαίσιο. Όταν ένα άτομο γνωρίζει ότι υπάρχει ένα πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί, η κλινική παρέμβαση διευκολύνει και βοηθά στην αλλαγή της προσωπικότητας.
Είναι σωστό να θέλουμε και να περιμένουμε έναν άνθρωπο να αλλάξει για εμάς;
Περιμένουμε συνεχώς να αλλάζουν οι άλλοι. Αυτή η ελπίδα αφορά και το οικογενειακό περιβάλλον και την ανατροφή ενός παιδιού. Για παράδειγμα, όταν η συμπεριφορά των παιδιών μας δεν είναι η αναμενόμενη, κάνουμε διορθώσεις και τα ενημερώνουμε για το τι θέλουμε και περιμένουμε από αυτά: σεβασμό, προσοχή, στοργή, υπευθυνότητα.
Μέσα στο εκπαιδευτική διαδικασία είναι φυσιολογικό να περιμένουμε αλλαγές. Τελικά, διαπαιδαγώγηση σημαίνει προσανατολισμός, προτείνοντας διάλογο, να είσαι καλό παράδειγμα και να υποδεικνύεις έναν δρόμο που κατά τη γνώμη μας είναι ο καλύτερος δυνατός για τα παιδιά μας. Μέχρι την ενηλικίωση, μεγάλο μέρος της προσωπικότητάς μας είναι βαθιά καθορισμένο και αν δεν υπάρχει θέληση, η αλλαγή σπάνια συμβαίνει.
Είναι λοιπόν πολύ συνηθισμένο οι συμπεριφορές που δεν μας αρέσει να υιοθετούνται μέσα στις σχέσεις. Η ιδανική συνθήκη είναι να αποδεχτείτε τις θετικές και αρνητικές πτυχές του συντρόφου. Τα ελαττώματα, τα ελαττώματα και οι ιδιομορφίες που τον χαρακτηρίζουν στην αυθεντική του υπόσταση. Το να θέλουμε να αλλάξουμε ένα άτομο ώστε να ταιριάζει στο ιδανικό μας μοντέλο δεν είναι πάντα το σωστό.
Είναι επίσης αλήθεια ότι μπορεί να προκύψουν πιο σοβαρές καταστάσεις. Κατάχρηση έλλειψη σεβασμού ψέματα και παρόμοια συμπεριφορά δεν πρέπει να γίνονται δεκτά ή αποδεκτά σε καμία περίπτωση. Σε αυτές τις καταστάσεις, το να θέλει κάποιος να αλλάξει δεν είναι μόνο επιθυμητό αλλά γίνεται προτεραιότητα.
Τι πρέπει να κάνουμε αν ο σύντροφός μας συνεχίζει να μας πληγώνει και δεν αλλάζει;
Στο βιβλίο Οι επτά αρχές για να πετύχει ο γάμος (The Seven Principles for Making Marriage Work) Ο Δρ John Gottman μας δίνει μερικές σημαντικές πληροφορίες. Η αγάπη είναι πάνω από όλα αποδοχή, πρέπει να εκτιμούμε τον άλλο για αυτό που είναι και το αντίστροφο. Αν εμφανίζονται θεοί μέσα στη σχέση τοξικές συμπεριφορές που ο Γκότμαν αποκαλεί τους τέσσερις ιππείς της αποκάλυψης (περιφρόνηση, ψέματα, αρνητική κριτική και αμυντικότητα), η σχέση είναι προορισμένη να τελειώσει.
Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι θεμελιώδους σημασίας να ξεκινήσει η αλλαγή. Και δεν είναι να περιμένουμε να αλλάξει ένα άτομο για εμάς αλλά να συνειδητοποιήσουμε ότι υπάρχει πρόβλημα. Όταν υπάρχει βάσανο, οι στάσεις και οι συμπεριφορές πρέπει να αλλάζουν όχι μόνο για να διατηρηθεί η σχέση αλλά για να βρεθούν τα βασικά της στοιχεία: ευημερία και ευτυχία.
Γενικά σε αυτές τις περιπτώσεις προκύπτουν δύο καταστάσεις. Το πρώτο είναι ότι ο σύντροφος λέει: Είμαι φτιαγμένος έτσι πάρε το ή άφησέ το!. Το δεύτερο είναι να πέσουμε στην ψυχική και συναισθηματική παγίδα της σκέψης ότι ο σύντροφός μας μπορεί να αλλάξει για εμάς. Θα μας πει ότι θα αλλάξει ότι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα ότι από εδώ και πέρα όλα θα πάνε καλά και ότι αυτό που έγινε δεν θα ξαναγίνει ποτέ. Δυστυχώς, όχι μόνο θα συμβούν οι ίδιες καταστάσεις αλλά θα επιδεινωθούν.
Τι πρέπει να κάνουμε αν βρεθούμε σε τέτοιου είδους σχέση; Η απάντηση είναι απλή. Αν είμαστε δυστυχισμένοι και ο σύντροφος δεν σκοπεύει να βελτιώσει την κατάσταση με κανέναν τρόπο, θα πρέπει να κάνουμε μια αλλαγή. Το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να γυρίσουμε σελίδα και θεραπεία πληγών που έχουμε από καιρό παραβλέψει.
