Το δραματικό τρίγωνο και οι ρόλοι του Κάρπμαν

Το δραματικό τρίγωνο του Karpman είναι μέρος της ψυχοθεραπευτικής προσέγγισης που ονομάζεται Transactional Analysis . Αυτό το μοντέλο βασίζεται σε ένα μοτίβο καταστροφικών ανθρώπινων αλληλεπιδράσεων που ενεργοποιείται όταν δύο ή περισσότερα άτομα έρχονται σε σύγκρουση.

Δημιουργήθηκε το 1968 από τον Stephen Karpman . Περιγράφεται στο άρθρο Παραμύθια και ανάλυση σεναρίου δράματος διακρίνει τρεις θεμελιώδεις ρόλους μέσα στα παραδοσιακά παραμύθια που σχηματίζουν ένα τρίγωνο.

Το δραματικό τρίγωνο του Κάρπμαν έχει μια πρωτίστως θεραπευτική εφαρμογή . Αυτό είναι ένα πολύ λειτουργικό σχήμα στο οποίο οι ασθενείς είναι συνήθως πολύ δεκτικοί. Αυτό διευκολύνει την ευαισθητοποίηση και ενισχύει τη θέληση για αλλαγή.

Η μεγαλύτερη ανακάλυψη όλων των εποχών είναι ότι ένα άτομο μπορεί να μεταμορφώσει το μέλλον του απλώς αλλάζοντας τη στάση του.

-Oprah Winfrey-

Το δραματικό τρίγωνο του Κάρπμαν

Το τρίγωνο Karpman προβλέπει την ύπαρξη τριών θεμελιωδών ρόλων που αναλαμβάνει ο εσωτερικός εαυτός σε καταστάσεις σύγκρουσης ή όταν επικρατούν νευρωτικούς δεσμούς . Αυτοί οι ρόλοι με τη σειρά τους προκαλούν επικοινωνιακές συναλλαγές ή κακές επικοινωνίες. Αυτό το είδος συναλλαγής ονομάζεται ψυχολογικό παιχνίδι.

Οι τρεις κορυφές του δραματικού τριγώνου του Κάρπμαν είναι:

Διώκτης ή κατήγορος. Είναι ο ρόλος κάποιου που αισθάνεται ότι έχει το δικαίωμα ή την ικανότητα να το κάνει δικαστής οι άλλοι. Αξιολογεί και μετρά και συχνά έχει μια ιδέα της απόλυτης δικαιοσύνης. Γενικά πάσχει από μια κοινή ασθένεια: τη συνεχή κακή διάθεση.

Θύμα. Αντιστοιχεί σε αυτούς που παίρνουν μια φοβισμένη και παθητική στάση απέναντι σε αυτό που τους περιβάλλει. Νιώθει ότι τον κακομεταχειρίζονται χωρίς να το αξίζει αλλά δεν κάνει τίποτα για να αλλάξει την κατάσταση.

• Θα v πάρτο . Πρέπει να βοηθήσει ακόμα κι αν δεν του το ζητήσουν. Νιώθει την ανάγκη να γίνει απαραίτητος για τους άλλους και να υποδαυλίσει την εξάρτησή τους. Συνήθως δεν λύνει τα δικά σας προβλήματα.

Για να σταθεί το τρίγωνο είναι απαραίτητη η παρουσία των τριών ρόλων. Ωστόσο, μπορεί να συμβεί ανταλλαγή του ίδιου.

Δυναμική και ανταλλαγή ρόλων

Όπως περιμέναμε, οι δεσμοί που δημιουργούνται μέσα στο δραματικό τρίγωνο του Karpman δίνουν αφορμή για έναν τρόπο επικοινωνίας στον οποίο επικρατούν τα λεγόμενα ψυχολογικά παιχνίδια . Πρόκειται για ψευδείς επικοινωνιακές ανταλλαγές που έχουν ως στόχο να καθιερώσουν ή να εξαλείψουν έναν από τους δραματικούς ρόλους.

Σε αυτά τα ψυχολογικά παιχνίδια συμβαίνουν συχνά αλλαγές ρόλων .

• Τυπικά ο σωτήρας κουρασμένος να υπερασπίζεται το θύμα, κάποια στιγμή γίνεται ο διώκτης.
• Ομοίως, είναι πιθανό το θύμα να αισθάνεται ξαφνικά ότι δικαιούται να παρενοχλήσει τον διώκτη ή τον διασώστη.
• Ο διώκτης από την άλλη μετά από μια πράξη μεταμέλειας μπορεί να γίνει ο σωτήρας.

Όσοι βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε αυτό το τρίγωνο δεν ζουν καλά και ως εκ τούτου προσπαθούν να αλλάξουν την κατάσταση . Ωστόσο, μπορεί να αλλάξει μόνο θέση. Το βασικό πρότυπο των σχέσεων διατηρείται ανέπαφο.

Εξέλιξη ρόλων

Η πιο περίπλοκη πτυχή αυτού του παιχνιδιού ρόλων είναι ότι οι εμπλεκόμενοι δεν αντιλαμβάνονται τον ρόλο του θύματος, του διώκτη και του σωτήρα ως παράλογο. Πιστεύουν ότι ο ρόλος τους είναι απόλυτα λογικός και οδηγείται από επιτακτικούς λόγους . Βλέπουν μόνο ένα μέρος της εικόνας. Το θύμα αισθάνεται μόνο ότι υφίσταται κακομεταχείριση. Ο διώκτης βλέπει μόνο το λάθη και αποτυχίες του θύματος. Και ο σωτήρας κρύβεται πίσω από δήθεν καλές προθέσεις.

Πώς να βγείτε από αυτό; Κάθε ένας από τους χαρακτήρες θα πρέπει να αναπτύξει μια ικανότητα ή δεξιότητα. Ο διώκτης πρέπει να αναγκάσει τον εαυτό του να είναι πιο διεκδικητικός. Αυτό σημαίνει να αναγνωρίζετε τις δικές σας ανάγκες και επιθυμίες, να σταματήσετε να ικανοποιείτε ανάγκες ή επιθυμίες που δεν είναι δικές σας και να σταματήσετε να τιμωρείτε τους άλλους.

Το θύμα, από την άλλη πλευρά, πρέπει να κάνει μια προσπάθεια να εργαστεί για την αυτονομία του. Δεν πρέπει να επικεντρωθεί στη ζημιά που υπέστη αλλά επίσης αξιολογήστε κριτικά την απάντησή σας . Πρέπει να συνειδητοποιήσει τη δική του ευπάθεια και να μην τη χρησιμοποιήσει ως πρόσχημα αλλά ως αφετηρία για να δουλέψει πάνω στον εαυτό του.

Τέλος, ο σωτήρας πρέπει να είναι πιο ενσυναίσθητος : μάθετε να ακούτε περισσότερο και εγκαταλείψτε τον εαυτό σας με προβλήματα που δεν είναι δική σας ευθύνη.