Όλοι έχουμε προσπαθήσει τουλάχιστον μια φορά να σβήσουμε από το μυαλό μας μια δυσάρεστη ανάμνηση, μια τραυματική εμπειρία, μια δυσάρεστη λέξη... Ωστόσο, όπως καλά ξέρουμε Για τον εγκέφαλο, η λήθη είναι πιο δύσκολη από τη μνήμη . Είναι σαν να μας ψιθύριζε αυτό το συναρπαστικό όργανο: να το θυμάστε αυτό γιατί οι αναμνήσεις σας είναι η ουσία της εμπειρίας σας.
Αν και αυτή η πτυχή μπορεί να φαίνεται αποθαρρυντική, πρέπει να τονιστεί ότι στο σύμπαν της νευροεπιστήμης όλα έχουν έναν σκοπό. Η μνήμη χτίζει αυτό που είμαστε. Αν μπορούσαμε να σβήσουμε ένα ολόκληρο κεφάλαιο της ζωής μας κατά βούληση, θα σταματήσαμε να είμαστε αυτό που είμαστε. Γιατί τελικά ο καθένας μας αποτελείται από φώτα και σκιές, επιτυχίες, αποτυχίες ακόμα και ατυχίες.
Αυτό δεν σημαίνει ότι τόσο οι επιστήμονες όσο και οποιοσδήποτε άλλος μπορεί να αναρωτηθεί γιατί. Γιατί Το να ξεχνάς είναι πιο δύσκολο από το να θυμάσαι ? Γιατί ο εγκέφαλος δεν μπορεί να σβήσει ένα συγκεκριμένο γεγονός ? Και γιατί ξεχνάμε κάποια πράγματα ενώ άλλα επιμένουν σαν το φως ενός φάρου που μας οδηγεί πάντα στις όχθες της μνήμης και του πόνου; Μια πολύ πρόσφατη μελέτη αποκαλύπτει τις απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα.
Είναι δίκαιο να πούμε ότι ο χρόνος θεραπεύει όλα όσα θα περάσουν κι αυτό. Οι άνθρωποι ξεχνούν. Αλλά αυτό λειτουργεί μόνο αν δεν είσαι ο πρωταγωνιστής αυτού του γεγονότος γιατί αν είσαι, ο χρόνος δεν περνάει, οι άνθρωποι δεν ξεχνούν και βρίσκεσαι στη μέση σε κάτι που δεν αλλάζει.
-Τζον Στάινμπεκ-
Γιατί η λήθη είναι πιο δύσκολη για τον εγκέφαλο από το να θυμάται;
Το Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Ώστιν ηγήθηκε μια αναζήτηση για να ανακαλύψουμε γιατί το να ξεχνάμε είναι πιο δύσκολο για τον εγκέφαλό μας από το να θυμόμαστε . Αν και όλοι γνωρίζουμε ότι αυτό συμβαίνει αρκετά συχνά, οι νευρωνικοί μηχανισμοί που ενορχηστρώνουν αυτήν την ψυχολογική πραγματικότητα δεν ήταν ακόμη ξεκάθαροι.
Ο Jarrod Lewis-Peacock, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και καθηγητής ψυχολογίας στο ίδιο πανεπιστήμιο, μας λέει ότι ο εγκέφαλος ξεχνά τα δεδομένα και τις εμπειρίες συνεχώς και σχεδόν πάντα το κάνει όσο κοιμόμαστε . Το κάνουμε ασυνείδητα και χωρίς να έχουμε τον παραμικρό έλεγχο. Είναι ακριβώς ο εγκέφαλος που αποφασίζει να απορρίψει ασήμαντα και μη ενδιαφέροντα γεγονότα. Στόχος του είναι να βελτιώσει την αποτελεσματικότητά του.
Μέσω της μαγνητικής τομογραφίας ήταν επίσης δυνατό να παρατηρηθεί ότι όταν ένα άτομο προσπαθεί να ξεχάσει μια ακριβή ανάμνηση, έχουμε να κάνουμε με την περίπτωση μιας ατυχούς απόπειρας αποπλάνησης που κατέληξε σε αποτυχία Υπάρχουν 3 περιοχές του εγκεφάλου στις οποίες συγκεντρώνεται όλη η προσπάθεια . Δηλαδή το προμετωπιαίος φλοιός τον κοιλιακό κροταφικό φλοιό και τον ιππόκαμπο.
Το να ξεχνάς είναι πιο δύσκολο από το να θυμάσαι λόγω του συναισθηματικού φόρτου και των συνειρμών
Υπάρχουν ουδέτερες αναμνήσεις και άκρως συναισθηματικές αναμνήσεις. Όπως μας εξηγούν οι νευροεπιστήμονες, το υλικό που ξεχνάμε σχεδόν αμέσως είναι οπτικό υλικό. Κατά τη διάρκεια της ημέρας ξεχνάμε περίπου το 80% των πραγμάτων που βλέπουμε : οι πινακίδες των αυτοκινήτων, τα πρόσωπα των ανθρώπων που συναντάμε, τα χρώματα των ρούχων που φοράνε άλλοι κ.λπ.
Γεγονότα που χαρακτηρίζονται από το αποτύπωμα ενός συναισθήματος, όμως, αντιστέκονται στη λήθη. Αν κάτι μας έχει προκαλέσει φόβο, ντροπή, φόβο ή ευτυχία θα διαρκέσει περισσότερο στη μνήμη γιατί ο εγκέφαλος το θεωρεί σημαντικό.
Οι επιστήμονες προσθέτουν ένα ακόμη σημαντικό γεγονός: πολλές από τις αναμνήσεις μας είναι πλούσιες γιατί σχηματίζονται μέσα από συνειρμούς . Ο εγκέφαλός μας συσχετίζει εικόνες, μυρωδιές, ήχους και εντυπώσεις με γεγονότα του παρελθόντος. Όλα αυτά βοηθούν στην εδραίωση ορισμένων αναμνήσεων ακόμα περισσότερο.
Οι ευχάριστες και οι δυσάρεστες αναμνήσεις μας καθορίζουν ποιοι είμαστε σήμερα
Κάθε εμπειρία αίσθηση συνήθεια σκέψης εκδ συγκίνηση προκαλεί αλλαγή στον εγκέφαλο . Δημιουργείται μια σύνδεση, ο εγκέφαλος αναδιοργανώνεται και αλλάζει. Το να ξεχάσεις είναι πιο δύσκολο από το να θυμάσαι γιατί το να σβήσεις ένα κομμάτι του παρελθόντος θα σήμαινε επίσης διαγραφή αυτής της σύνδεσης, αυτής της εγκεφαλικής σύναψης.
Κατά κάποιο τρόπο κάθε εμπειρία, είτε ευχάριστη είτε δυσάρεστη, προετοιμάζει τον εγκέφαλο για μελλοντικές εμπειρίες και όλες οι συνάψεις και οι γνωστικές αλλαγές που δημιουργούνται από κάθε γεγονός που αισθανόμαστε και βιώσαμε χτίζουν την ανατομία του εγκεφάλου που μας καθορίζει ξεχωριστά. Κάθε ανάμνηση, κάθε αίσθηση υψώνει, θα λέγαμε, τα βουνά των ζωτικών γεωλογικών μας εποχών.
Η λήθη είναι δυνατή αλλά μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις
Η προαναφερθείσα μελέτη που διεξήχθη από τον Δρ Lewis-Peacock του Πανεπιστημίου του Τέξας εφιστά την προσοχή σε μια περίεργη λεπτομέρεια. Η σκόπιμη λήθη είναι δυνατή μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις.
Σύμφωνα με έρευνα, ένα άτομο μπορεί να ξεχάσει μια εμπειρία εάν δημιουργεί ένα μέτριο επίπεδο εγκεφαλικής δραστηριότητας. Λοιπόν… τι σημαίνει αυτό;
- Σημαίνει ότι αν δεν δίνουμε υπερβολική σημασία σε ένα γεγονός (όπως το να έχουμε κάνει ένα λάθος δημόσια) είναι πιο εύκολο να προχωρήσουμε προς τη λήθη.
- Εάν μειώσουμε τον συναισθηματικό αντίκτυπο σε αυτό το γεγονός χωρίς να του δώσουμε πολλή προσοχή, είναι ευκολότερο να χαθεί αυτή η εμπειρία στη μνήμη.
- Ένα μέτριο επίπεδο εγκεφαλικής δραστηριότητας είναι το κλειδί για την προώθηση της λήθης.
Αντίθετα αν η συναισθηματική συνιστώσα είναι έντονη αν εστιάσουμε τις σκέψεις μας σε αυτό που θέλουμε να ξεχάσουμε δεν θα τα καταφέρουμε .
Έχοντας αυτή την πτυχή κατά νου, μπορούμε να καταλάβουμε μόνο ένα πολύ απλό γεγονός: το να ξεχνάμε δεν λύνει τίποτα. Άλλωστε είμαστε οι επιτυχίες και τα λάθη μας και Η αντιμετώπιση οποιουδήποτε σφάλματος απώλειας εμποδίου ή απογοήτευσης είναι μέρος της μάθησής μας ως ανθρώπινα όντα.
