Πολλά παιδιά έχουν μεγαλώσει ακούγοντας φράσεις όπως: Τα αγόρια δεν κλαίνε. Κλάψε σαν μικρό κορίτσι ή Αυτά είναι πράγματα για κορίτσια. Από την πλευρά τους, τα κορίτσια μπορεί να έχουν λάβει σχόλια όπως: Αυτά τα πράγματα είναι για αγόρια ή Μην είσαι αγοροκόριτσο!. Επιτρέπουμε στα παιδιά να εκφράσουν τα συναισθήματά τους φυσικά; Είναι αλήθεια ότι τα συναισθήματα δεν έχουν φύλο;
Είναι πιο πιθανό τα κορίτσια να εκφράσουν τα συναισθήματά τους; Οι άνδρες και οι γυναίκες έχουν διαφορετική ικανότητα διαχείρισης συναισθημάτων; Υπάρχουν πολλές θέσεις γύρω από αυτό το θέμα και εξίσου πολυάριθμες μελέτες που προσπαθούν να απαντήσουν σε αυτά τα ερωτήματα. Όσο για τη συναισθηματική σφαίρα είμαστε πραγματικά τόσο διαφορετικοί; Και αν ναι, ποιοι είναι οι λόγοι;
Απαγορευμένα συναισθήματα και ρόλοι φύλου
Από τη στιγμή που γεννιόμαστε μαθαίνουμε να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας με βάση τις σχέσεις που δημιουργούμε με τους ανθρώπους που μας νοιάζονται. Τα λόγια τους, οι χειρονομίες τους και η φωνή τους χρησιμεύουν ως πρότυπο, επιτρέποντάς μας να αναπτύξουμε την ικανότητα να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματά μας και των άλλων. Με τον ίδιο τρόπο μαθαίνουμε να εκφράζουμε πώς νιώθουμε και να σχετίζεσαι με τους άλλους.
Οι φράσεις που ακούγαμε από παιδιά –
Το γεγονός αυτό μας κάνει να υιοθετούμε ορισμένες συμπεριφορές από μικρή ηλικία. Ο καθένας από εμάς προσπαθεί να προσαρμόσει τον χαρακτήρα του ώστε να ταιριάζει σε αυτό που είναι κοινωνικά αποδεκτό. Έτσι τουλάχιστον εξωτερικά συμπεριφερόμαστε με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνουμε αποδεκτοί από τους άλλους.
Ως αποτέλεσμα αυτής της δυναμικής, ενσταλάζονται σαφείς διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών στη διαχείριση και έκφραση των συναισθημάτων τους.
Ένα συναίσθημα δεν προκαλεί πόνο. Η αντίσταση ή η καταστολή ενός συναισθήματος προκαλεί πόνο.
-Frederik Dodson-
Τα συναισθήματα δεν έχουν φύλο
Τα μηνύματα που μεταφέρονται από ιστορίες, αστεία, παιχνίδια ή τηλεοπτικά προγράμματα επηρεάζουν τον τρόπο καθιστώ κοινωνικόν και τον συναισθηματικό κόσμο των αγοριών και των κοριτσιών. Για παράδειγμα, όταν μιλάμε για ευαίσθητα θέματα με ένα κορίτσι, τείνουμε να χρησιμοποιούμε συναισθηματικά φορτισμένες λέξεις.
Πολλές μελέτες επιβεβαιώνουν ότι οι γονείς προσθέτουν συναισθηματισμό στα λόγια που απευθύνονται στις κόρες τους. Ομοίως, έχει αποδειχθεί ότι κατά τη σχολική περίοδο τα αγόρια είναι λιγότερο εκφραστικά από τα κορίτσια.
Ενώ οι τελευταίοι φαίνονται πιο διατεθειμένοι να εξετάζουν τα συναισθήματά τους και τα λόγια τους, τα παιδιά παρουσιάζουν πολλές ελλείψεις όσον αφορά τη συναισθηματική μάθηση και τη δυνατότητα να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και τους συναισθήματα . Τα αρσενικά τείνουν να διαχειρίζονται και να εκφράζουν τις συναισθηματικές τους καταστάσεις μέσω συμπεριφορών. Για παράδειγμα, για να επικοινωνήσουν την κατάσταση του μυαλού τους, αρχίζουν να μαλώνουν ή να κάνουν άλλες ενέργειες που έχουν μάθει προτιμώντας τις από τα λεκτικά εργαλεία.
Το πρόβλημα είναι ότι η έλλειψη γνώσης του δικού του συναισθηματικού κόσμου επηρεάζει όχι μόνο την ψυχική ατομικότητα του παιδιού (και στη συνέχεια του ενήλικα) αλλά και την ικανότητα κατανόησης και αναγνώρισης των συναισθηματικών καταστάσεων άλλων ανθρώπων.
Αυτό οφείλεται στην πρώιμη διαφοροποίηση στην εκμάθηση των συναισθημάτων και όχι επειδή τα αρσενικά και τα θηλυκά έχουν διαφορετικές ικανότητες. Αποδείχθηκε ότι τα παιδιά των οποίων οι γονείς ενθάρρυναν τη συναισθηματική τους εκφραστικότητα έχουν τις ίδιες εκφραστικές ικανότητες με τα κορίτσια της ηλικίας τους.
Το δικαίωμα των παιδιών να εκφράζουν τα συναισθήματά τους
Όπως επισημαίνουν η ψυχολόγος Leire Gartzia και άλλοι συνάδελφοι, οι περισσότερες μελέτες για το φύλο και συναισθηματική νοημοσύνη (IE) έχουν επικεντρωθεί στην ανάλυση των διαφορών που βασίζονται στο φύλο αντί να προτείνουν λιγότερο στερεότυπα μοντέλα ταυτότητας φύλου.
Κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να εκφράζει τα συναισθήματά του και να σχετίζεται με φυσικό τρόπο ανεξάρτητα από το φύλο που θέλει να αποδώσει στον εαυτό του. Τα συναισθήματα δεν έχουν φύλο.
Στα παιδιά, η συναισθηματική έκφραση δεν πρέπει να τιμωρείται ή να καταπιέζεται. Ενώ οι γυναίκες ενισχύουν τα συναισθήματά τους από τότε που ήταν παιδιά, οι άνδρες μαθαίνουν ότι η συναισθηματικότητα είναι σημάδι αδυναμίας ή, ακόμη χειρότερα, θηλυκότητας. Αυτό εμποδίζει την ικανότητά τους να αναπτύξουν έναν εξίσου ευρύ και πολύτιμο συναισθηματικό κόσμο.
Μια τέτοια διάκριση μπορεί να προκαλέσει καταστολή και να μην μπορεί να αναγνωρίσει και να εκφράσει λεκτικά συναισθήματα σε μεταγενέστερα στάδια της ζωής, όπως η εφηβεία ή η ενηλικίωση, με αποτέλεσμα ψυχολογική ταλαιπωρία και τεράστιες δυσκολίες στις σχέσεις .
Οι αληθινές συνδέσεις, οι κοινές μας σκέψεις και τα συναισθήματά μας, μας κρατούν συνδεδεμένους με τους άλλους με αυθεντικό τρόπο.
Η εκπαίδευση ως βασικό συστατικό
Κανείς δεν αμφισβητεί την αξία της παραδοσιακής εκπαίδευσης. Επίσης κανείς δεν πρέπει να αμφιβάλλει για τη σημασία του συναισθηματική εκπαίδευση . Πρέπει να προσπαθήσουμε να διασφαλίσουμε ότι τα παιδιά μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον όπου μπορούν να αναπτυχθούν γνωστικά και συναισθηματικά.
Η συναισθηματική μάθηση ξεκινά από τα πρώτα χρόνια της ζωής και ενημερώνει τη γνώση σε όλη τη διάρκεια της ζωής. Ως παιδιά υπάρχουν δύο θεμελιώδη περιβάλλοντα αναφοράς: η οικογένεια και το σχολείο. Το πρόβλημα είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις δεν δίνεται η κατάλληλη προσοχή στη συναισθηματική διαπαιδαγώγηση των παιδιών.
Η αδυναμία να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο σε εμάς. Διαστρεβλώνοντας τον συναισθηματικό κόσμο των παιδιών θα αναστέλλουμε τις συναισθηματικές δυνατότητες των μελλοντικών ενηλίκων. Η ικανότητα για συναισθηματική ανάπτυξη και έκφραση συναισθημάτων δεν περιορίζεται γενετικά από το φύλο του ατόμου.
Τα συναισθήματα δεν έχουν φύλο. Όλοι οι άνθρωποι μπορούν και πρέπει να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, να απολαύσουν τις σχέσεις που δημιουργούν και να νιώθουν ειρηνικά με τον εαυτό τους.
Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε ότι η συναισθηματική νοημοσύνη δεν είναι το αντίθετο της νοημοσύνης, δεν είναι ο θρίαμβος της καρδιάς πάνω από το κεφάλι, είναι η τομή και των δύο.
-Ντέιβιντ Καρούζο-
