Η ψύχωση μπορεί να οριστεί με γενικούς όρους ως α σύνολο σοβαρών ψυχοπαθολογικών καταστάσεων που χαρακτηρίζονται από την απώλεια επαφής με την πραγματικότητα και την ικανότητα κριτικής και κρίσης από την παρουσία διάχυτων διαταραχών της σκέψης, της αντίληψης και της συναισθηματικότητας και από την έκπτωση των κοινωνικών δεξιοτήτων και σχέσεων. (Ιατρικό λεξικό Treccani).
Σε σχέση με αυτόν τον ορισμό, έρχονται στο μυαλό διάφορες ασθένειες που μπορεί να προκαλέσουν ψύχωση ή ψυχωτικά συμπτώματα όπως π.χ σχιζοφρένεια, σχιζοτυπική διαταραχή προσωπικότητας, ψυχωτικές διαταραχές που προκαλούνται από φάρμακα ή ναρκωτικά και ψυχωσικές διαταραχές που οφείλονται σε άλλες ασθένειες.
Τι είναι η ψύχωση;
Διαταραχές του φάσματος σχιζοφρένεια και άλλες ψυχωσικές διαταραχές χαρακτηρίζονται από ανωμαλίες σε ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα: παραισθήσεις παραισθήσεις αποδιοργανωμένη σκέψη (ομιλία) ασύνδετες ή μη φυσιολογικές κινητικές συμπεριφορές (συμπεριλαμβανομένης της κατατονίας) και άλλα αρνητικά συμπτώματα (από Διαγνωστικό και στατιστικό εγχειρίδιο ψυχικών διαταραχών ). Ας ανακαλύψουμε μαζί τα χαρακτηριστικά αυτών των συμπτωμάτων της ψύχωσης.
Παραισθήσεις
Οι ψευδαισθήσεις είναι σταθερές πεποιθήσεις που δεν είναι επιρρεπείς να αλλάξουν ακόμη και παρά τα αδιάψευστα στοιχεία εναντίον τους. Το θέμα των ψευδαισθήσεων μπορεί να αγγίξει διάφορους τομείς (θρησκευτικοί σωματικοί αναφορικοί διώκτες μεγαλείου κ.λπ.). Αν και είναι λάθος να απλοποιήσουμε, μπορούν να οριστούν ως ιστορίες που εφευρέθηκαν από ανθρώπους που δεν γνωρίζουν θύματα της πλασματικής φύσης τους.
Οι αυταπάτες θεωρούνται περίεργες όταν είναι ξεκάθαρα τραβηγμένες, ακατανόητες και δεν συνδέονται με τρέχουσες εμπειρίες ζωής. Ένα παράδειγμα εξωφρενικής αυταπάτης είναι η πεποίθηση ότι μια εξωτερική δύναμη έχει απογυμνώσει το άτομο από τα εσωτερικά του όργανα και τα έχει αντικαταστήσει με αυτά ενός άλλου ατόμου χωρίς να αφήσει πληγές ή ουλές. Παράδειγμα μη εξωφρενικής αυταπάτης είναι η πεποίθηση ενός ατόμου ότι βρίσκεται υπό παρακολούθηση από την αστυνομία χωρίς να υπάρχουν πειστικά στοιχεία για αυτό.
Ψευδαισθήσεις
Οι ψευδαισθήσεις είναι αντιλήψεις που συμβαίνουν χωρίς την παρουσία εξωτερικού ερεθίσματος. Είναι ζωντανά και ξεκάθαρα με όλη τη δύναμη και τον αντίκτυπο των φυσιολογικών αντιλήψεων και δεν υπόκεινται σε εθελοντικό έλεγχο. Μπορούν να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε αισθητηριακή μορφή, αν και οι πιο συχνές στη σχιζοφρένεια και άλλες συναφείς διαταραχές είναι οι ακουστικές παραισθήσεις.
Ακουστικές παραισθήσεις Συνήθως βιώνονται με τη μορφή φωνών που είναι γνωστές ή λιγότερο αντιληπτές ως ξεχωριστές από τις δικές του σκέψεις (από το Διαγνωστικό και στατιστικό εγχειρίδιο ψυχικών διαταραχών ). Υπάρχουν επίσης οσφρητικές και οπτικές απτικές ψευδαισθήσεις.
Οι διαταραχές του φάσματος της σχιζοφρένειας και άλλες ψυχωσικές διαταραχές χαρακτηρίζονται από ανωμαλίες σε ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα: παραληρητικές ιδέες, ψευδαισθήσεις, αποδιοργανωμένη σκέψη (ομιλία), ασύνδετες ή μη φυσιολογικές κινητικές συμπεριφορές (συμπεριλαμβανομένης της κατατονίας) και άλλα αρνητικά συμπτώματα.
Αποδιοργανωμένη σκέψη (λόγος).
Η αποδιοργανωμένη σκέψη (επίσημη διαταραχή σκέψης) εμφανίζεται συνήθως από την ικανότητα του ατόμου για διάλογο. Είναι πολύ δύσκολο να διατηρηθεί μια συνομιλία με ασθενείς που πάσχουν από ψύχωση
Ασυνεχείς ή μη φυσιολογικές κινητικές συμπεριφορές (συμπεριλαμβανομένης της κατατονίας)
Η ασύνδετη ή μη φυσιολογική κινητική συμπεριφορά μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους από τυπικά παιδικές ενέργειες έως απρόβλεπτες εκδηλώσεις ταραχής. Ενδέχεται να προκύψουν προβλήματα κατά την εκτέλεση οποιασδήποτε στοχευμένης συμπεριφοράς με αποτέλεσμα τη δυσκολία στην εκτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων.
Η κατατονική συμπεριφορά χαρακτηρίζεται από σημαντική μείωση της αντιδραστικότητας προς το περιβάλλο περιβάλλων. Μπορεί να κυμαίνεται από αντίσταση έως ακολουθώντας οδηγίες έως την υιοθέτηση μιας ακατάλληλης ή υπερβολικής άκαμπτης στάσης έως την πλήρη απουσία λεκτικών ή κινητικών απαντήσεων.
Άλλα χαρακτηριστικά είναι i επαναλαμβανόμενες στερεότυπες κινήσεις, κοιτάζοντας επίμονα, γκριμάτσες, αλαλία και ηχολαλία (επανάληψη λέξεων ή συλλαβών).
Αρνητικά συμπτώματα
Δύο από τα πιο έντονα αρνητικά συμπτώματα στη σχιζοφρένεια είναι μειωμένη συναισθηματική έκφραση και απάθεια. Η πρώτη περίπτωση συνίσταται σε μείωση της χωρητικότητας του εκφράζουν συναισθήματα μέσω των κινήσεων του προσώπου, της οπτικής επαφής, του τονισμού του τόνου της φωνής και των κινήσεων των χεριών, του κεφαλιού και του προσώπου που συνήθως δίνουν έμφαση στην ομιλία.
Abulia είναι η μείωση των δραστηριοτήτων που γεννιούνται με δική του πρωτοβουλία και υποκινούνται από έναν σκοπό . Το άτομο μπορεί να παραμείνει καθισμένο για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να δείχνει κανένα ενδιαφέρον για οποιαδήποτε εργασία ή κοινωνική δραστηριότητα.
Τι προκαλεί την ψύχωση;
Αυτή είναι μια πολύ δύσκολη ερώτηση να απαντηθεί: η αιτία δεν είναι μόνο μία, αλλά είναι ένα πλήθος παραγόντων ή αιτιών που μπορούν να καθορίσουν την πυροδότηση της ψύχωσης. Σήμερα θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα αναλύοντας τις διάφορες ασθένειες που μπορούν να προκαλέσουν ψυχωσικά συμπτώματα.
Σχιζοφρένεια
Οι γενετικοί παράγοντες μπορούν να συμβάλουν πολύ στην αν και η πλειοψηφία των ατόμων με αυτή τη διάγνωση φαίνεται να μην έχει οικογενειακό ιστορικό από αυτή την άποψη. Η προδιάθεση να υποφέρουμε από αυτή τη διαταραχή δίνεται από μια σειρά από αλληλόμορφα κοινών και σπάνιων κινδύνων. Κάθε αλληλόμορφο συνεισφέρει μόνο ένα μικρό κλάσμα του συνολικού πληθυσμού.
Επιπλοκές κατά την εγκυμοσύνη και νεογνική ασφυξία (γέννηση με έλλειψη οξυγόνου) καθώς και η υψηλή ηλικία της μητέρας συνδέονται με μεγαλύτερο κίνδυνο να πάσχει από σχιζοφρένεια. Άλλες δυσμενείς καταστάσεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορούν επίσης να επηρεάσουν, όπως το άγχος, οι λοιμώξεις, ο υποσιτισμός, ο διαβήτης στη μητέρα και άλλες ιατρικές διαταραχές.
Επίσης την εποχή που γεννιέται το παιδί έχει συσχετιστεί με την εμφάνιση της σχιζοφρένειας. Για παράδειγμα, σε ορισμένες περιοχές η χειρότερη περίοδος θα ήταν μεταξύ του τέλους του χειμώνα και της αρχής της άνοιξης. Επιπλέον, η συχνότητα εμφάνισης σχιζοφρένειας και άλλων παρόμοιων διαταραχών είναι υψηλότερη σε παιδιά που γεννιούνται σε αστικό περιβάλλον καθώς και σε ορισμένες εθνοτικές μειονότητες.
Σχιζοσυναισθηματική διαταραχή
Ορίζεται ως μια αδιάκοπη περίοδος ασθένειας κατά την οποία α μείζονα καταθλιπτική διαταραχή παραληρητικές ιδέες παραισθήσεις αποδιοργανωμένη ομιλία ασύνδετη συμπεριφορά ή αρνητικά συμπτώματα.
Οι κίνδυνοι εμφάνισης σχιζοσυναισθηματικής διαταραχής είναι μεγαλύτεροι στην περίπτωση συγγενών πρώτου βαθμού που πάσχουν ήδη από σχιζοφρένεια διπολική διαταραχή ή σχιζοσυναισθηματική διαταραχή.
Δεν υπάρχει μια μοναδική αιτία, αλλά μια πληθώρα παραγόντων και παραγόντων που μπορούν να οδηγήσουν στην εμφάνιση ψύχωσης.
Σύντομη ψυχωτική διαταραχή
Οι παράγοντες κινδύνου σε αυτή την περίπτωση δίνονται από διαταραχές και προϋπάρχοντα χαρακτηριστικά προσωπικότητας όπως η σχιζοτυπική διαταραχή προσωπικότητας, η οριακή διαταραχή προσωπικότητας ή άλλα χαρακτηριστικά ειδικά για το άτομο όπως η δυσπιστία. Η σύντομη ψυχωτική διαταραχή συνήθως προκαλείται μετά από ένα στρεσογόνο γεγονός, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οποιοδήποτε στρεσογόνο γεγονός προκαλεί την εμφάνιση αυτής της διαταραχής.
Άλλες ψυχωσικές διαταραχές
Σε γενικές γραμμές, μπορούμε να πούμε ότι η ψύχωση δεν θα εμφανιστεί σε ένα άτομο που δεν έχει προδιάθεση για αυτήν. Ο κύριος παράγοντας κινδύνου είναι βιολογικής προέλευσης και ο κύριος καθοριστικός παράγοντας της νόσου είναι συνήθως μια κατάσταση υψηλού στρες ή η κατανάλωση ορισμένων ουσιών ( ναρκωτικά ).
Δεν προκαλούνται όλα τα ψυχωτικά επεισόδια από τη χρήση ναρκωτικών, αλλά τα ναρκωτικά σίγουρα αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισής τους. Ορισμένα φάρμακα όπως η κάνναβη μπορούν να προκαλέσουν επεισόδια ψύχωσης. Επιπλέον, τα άτομα που έχουν ήδη πέσει θύματα ναρκωτικών θα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στις βλαβερές συνέπειες των ναρκωτικών, ειδικά εάν τέτοια επεισόδια συνδέονται με την κατανάλωσή τους.
Υπάρχουν πολλές μελέτες σχετικά με τις πιθανές αιτίες και παρόλο που οι μηχανισμοί που εμπλέκονται στην εμφάνιση και την εξέλιξη των συμπτωμάτων δεν είναι ακόμη γνωστοί με βεβαιότητα, το μοντέλο της ευαλωτότητας και του στρες είναι αυτό που έχει λάβει τη μεγαλύτερη αναγνώριση τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο το άτομο που παρουσιάζει ψυχωσικά συμπτώματα είναι πιο πιθανό να υποφέρει από αυτή την ασθένεια από άλλα. Όλα αυτά μπορεί να οφείλονται σε μια βιολογική πτυχή καθώς και σε ένα γεγονός της ζωής που προκάλεσε την ανάπτυξή του.
Δεν οφείλονται όλα τα ψυχωτικά επεισόδια στη χρήση ναρκωτικών, αλλά αυξάνουν το
Θεραπεία της ψύχωσης
Το πρόγραμμα των Η θεραπεία μιας ψυχωσικής διαταραχής πρέπει να είναι συντονισμένη και ολοκληρωμένη διεπιστημονική και συνήθως περιλαμβάνει την παρέμβαση πολλών επαγγελματιών.
- Αξιολόγηση και διάγνωση συμπτωμάτων.
- Ανάπτυξη του θεραπευτικού προγράμματος. Η βασική θεραπεία είναι φαρμακολογική αλλά μπορεί να ενισχυθεί με ψυχολογικές παρεμβάσεις που θα έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο στα αρνητικά συμπτώματα, την ψυχοκοινωνική λειτουργία, τις γνωστικές λειτουργίες και τελικά την ποιότητα ζωής των ατόμων με ψύχωση.
- Επιτύχετε μια βέλτιστη σχέση γιατρού/ψυχολόγου-ασθενούς και διασφαλίστε ότι ο τελευταίος συμμετέχει ενεργά στη θεραπεία.
- Εκπαίδευση για τη νόσο για τον ασθενή και την οικογένειά του.
- Παρέμβαση σε άλλες σχετικές τροποποιήσεις.
- Παρέμβαση στην κοινωνική λειτουργία του ασθενούς.
- Ενσωμάτωση των διαφορετικών θεραπειών στις οποίες υποβάλλεται ο ασθενής.
- Καταγραφή των θεραπειών που πραγματοποιήθηκαν.
Φαρμακολογική θεραπεία
Η χορήγηση φαρμάκων είναι πάντα η κύρια επιλογή για τη θεραπεία ατόμων με ψύχωση Ωστόσο, η παρέμβαση θα είναι πολύ πιο αποτελεσματική εάν συνδυαστεί με τη συμμετοχή ψυχολόγου. Τα φάρμακα που χορηγούνται σε αυτά αντικαταθλιπτικά προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα αγχώδη και/ή καταθλιπτικά συμπτώματα.
Ψυχολογικές θεραπείες
Παρεμβάσεις οικογενειακής εκπαίδευσης
Είναι απαραίτητο να πραγματοποιηθεί μια παρέμβαση στην οικογενειακή σφαίρα ώστε η ίδια η οικογένεια να γνωρίζει τα συμπτώματα του προσβεβλημένου ατόμου ώστε να τα διαχειριστεί όσο το δυνατόν καλύτερα. Ορισμένοι στόχοι της ψυχοεκπαίδευσης συνίστανται στην εύρεση επαρκούς εξήγησης για τη διαταραχή, στη μείωση της συναισθηματικής επιβάρυνσης των μελών της οικογένειας, στη δημιουργία θετικού κλίματος, στη βελτίωση της επικοινωνίας και ούτω καθεξής.
Η χορήγηση φαρμάκων είναι πάντα η κύρια επιλογή για τη θεραπεία ασθενών με ψύχωση, ωστόσο η παρέμβαση θα είναι πολύ πιο αποτελεσματική εάν περιλαμβάνει την παρέμβαση ψυχολόγου.
Εκπαίδευση
Τα άτομα που πάσχουν από ψύχωση στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν έλλειμμα κοινωνικές δεξιότητες που οδηγεί σε αυξημένες υποτροπές και συμπτώματα καθώς και σε κακές κοινωνικές δεξιότητες. Η θεραπεία θα περιλαμβάνει εργασία στις χειρονομίες, την ευχέρεια του λόγου, τον τόνο και την ταχύτητα της γλώσσας, τη στάση του σώματος, την έκφραση και τη συναισθηματική και κοινωνική αντίληψη.
Ολοκληρωμένη Ψυχολογική Θεραπεία (IPT) από τους Roder και Brenner (2007)
Το IPT είναι μια παρέμβαση αποκατάστασης για τη σχιζοφρένεια. Πραγματοποιείται σε ομάδες των 5-7 ασθενών τρεις φορές την εβδομάδα για ελάχιστη διάρκεια τριών μηνών. Η παρέμβαση αποτελείται από 5 ενότητες που περιλαμβάνουν γνωστική αποκατάσταση (γνωστική διαφοροποίηση, κοινωνική αντίληψη και λεκτική επικοινωνία) και εκπαίδευση με στόχο τις κοινωνικές δεξιότητες (κοινωνικές δεξιότητες και διαπροσωπική επίλυση προβλημάτων).
Τελικά, όπως ήδη αναφέρθηκε, η θεραπεία ψυχωσικών διαταραχών είναι βασικά φαρμακολογικό και υποστηρίζεται από ψυχολογικές παρεμβάσεις για την αύξηση της αποτελεσματικότητάς του. Υπό αυτή την έννοια, η φαρμακολογική θεραπεία είναι θεμελιώδης: επιτρέπει τη μείωση των συμπτωμάτων στο άτομο και συμβάλλει στη διατήρηση μιας φάσης σταθερότητας. Με άλλα λόγια, βοηθά στη δημιουργία θετικών συνθηκών για τη συνεργασία με αυτό το άτομο στη θεραπεία.
