Ο συναισθηματικός εκβιασμός είναι δυστυχώς μια συνηθισμένη πρακτική στην εκπαίδευση πολλών παιδιών.
Ο συναισθηματικός εκβιασμός στα παιδιά είναι μια δελεαστική μορφή χειραγώγησης. Ο εκβιασμός είναι μια μαθημένη συμπεριφορά, έτσι ακόμα και οι πιο μικροί μπορούν να μάθουν να τον χρησιμοποιούν. Από την άλλη πλευρά, σπάνια προκύπτει από συνειδητή επιλογή και όμως συνεχίζει να χρησιμοποιείται λόγω της αποτελεσματικότητας που βρέθηκε τις πρώτες φορές.
Υπάρχουν χιλιάδες άρθρα στο Διαδίκτυο που κάνουν λόγο για συναισθηματικό εκβιασμό στα παιδιά, αυτόν των παιδιών προς τους ενήλικες, εκρήξεις θυμού και απειλές από παιδιά να πάρουν αυτό που θέλουν. Αυτή είναι μια μαθημένη συμπεριφορά που προέρχεται από το σπίτι τη στιγμή i γονείς λένε φράσεις όπως Αν δεν πάρεις καλό βαθμό δεν θα σε αγαπώ πια Αν είσαι άτακτος ο Άγιος Βασίλης δεν θα σου φέρει δώρα Αν δεν τακτοποιήσεις το υπνοδωμάτιό σου δεν θα σου αγοράσουμε άλλα παιχνίδια κλπ...
Για να χειραγωγήσουμε αποτελεσματικά τους ανθρώπους, είναι απαραίτητο να πείσουμε τους πάντες ότι κανείς δεν τους χειραγωγεί.
-Τζον Κένεθ Γκάλμπρεϊθ-
Γιατί καταφεύγουμε σε συναισθηματικό εκβιασμό;
Πολλές φορές καταφεύγουμε σε συναισθηματικό εκβιασμό γιατί είναι σε θέση να μας δώσει πίσω αυτή τη δύναμη που διαφορετικά δεν μπορούμε να ανακτήσουμε και να κάνει τα παιδιά να υπακούουν χωρίς να διαμαρτύρονται.
Ας σταματήσουμε όμως και ας σκεφτούμε λίγο... ο έλεγχος δεν είναι συνώνυμο της εκπαίδευσης. Το να λέτε στα παιδιά σας τι να κάνουν, πώς να το κάνουν και να τα απειλούν εάν δεν το κάνουν αμέσως ελαχιστοποιεί τις ικανότητές τους στη λήψη αποφάσεων, δημιουργώντας τις ιδανικές συνθήκες για να επαναστατήσουν και να μην μπορέσουν να επιτύχουν τη δική τους ανεξαρτησία.
Καταφεύγω εκβιασμός συναισθηματική με τα παιδιά μπορεί να αποδειχθεί η χειρότερη θεραπεία για τις ανασφάλειές μας ως γονείς, ένας από τους χειρότερους τρόπους προστασίας από τις πολλές ερωτήσεις των μικρών.
Χρησιμοποιήστε ίσως ηθικό εκβιασμό με τα παιδιά αυτή η στρατηγική μπορεί να αποδειχθεί
Οι λέξεις έχουν μια περίεργη δύναμη. Σε έμπειρα χέρια χειραγωγημένα με πανδαισία σε φυλακίζουν. -Diane Setterfield-
Ποιες είναι οι αιτίες του συναισθηματικού εκβιασμού στα παιδιά;
Ο συναισθηματικός εκβιασμός προς τα παιδιά είναι μια μορφή χειραγώγησης που αποκλείει κάθε δυνατότητα επιλογής. Ίσως μας υπακούσουν, αλλά αυτή η στρατηγική πιθανότατα θα χάσει σύντομα την αποτελεσματικότητά της και θα αποτύχει. Από την άλλη, εξακολουθεί να είναι εκβιασμός, μια στρατηγική από την οποία δύσκολα μπορεί να προκύψει κάτι θετικό.
Πράγματι είναι πιθανό αυτό τα παιδιά αναπτύσσουν μια δυσαρέσκεια για την οποία δεν μπορούν να εξηγήσουν χειραγωγήστε τους πολύ νωρίτερα από όσο θέλουμε να πιστεύουμε. Και σε κανέναν δεν αρέσει να τον χειραγωγούν, σωστά; Ακριβώς για αυτόν τον λόγο μπορεί να αρχίσουν να θεωρούν τους ανθρώπους που τους εκβιάζουν ως απειλή, άτομα με τα οποία δεν θέλουν να έχουν καμία σχέση επειδή δεν τους μεταφέρουν θετικά συναισθήματα.
Ανεξάρτητα από αυτό, πολλοί γονείς χρησιμοποιούν συναισθηματικό εκβιασμό με τα μικρά για να επιτύχουν εκδηλώσεις στοργής. ΕΝΑ στοργή που, ακόμα κι αν υπάρχει, θα αποδυναμωθεί ακριβώς από αυτή τη στρατηγική. Τα παιδιά επίσης σύντομα αρχίζουν να το χρησιμοποιούν προς όφελός τους, πιστεύοντας ότι είναι μια έγκυρη στρατηγική αφού την έμαθαν από τους φροντιστές τους. Αυτό θα δυσκολέψει τη δημιουργία σχέσεων που δεν είναι επιφανειακές ή οργανικές.
Η λέξη κίνητρο συχνά συγχέεται με τη χειραγώγηση. Το κίνητρο προκύπτει όταν πείθεις τους άλλους να αναλάβουν δράση για το δικό τους συμφέρον. Η χειραγώγηση είναι να πείθεις άλλους να αναλάβουν δράση προς το συμφέρον σου.
-Ζιγκ Ζαγκ-
Γιατί ο εκβιασμός είναι άχρηστος;
Τις περισσότερες φορές ο εκβιασμός αποδεικνύεται άχρηστος επειδή βασίζεται σε απειλές που δεν θα υλοποιηθούν (κανένας γονέας δεν θα σταματήσει να αγαπά το παιδί του μόνο και μόνο επειδή δεν έχει τακτοποιήσει την κρεβατοκάμαρά του). Οι ψυχολόγοι έχουν αποδείξει (και προσπάθησαν να κάνουν τους γονείς να καταλάβουν με περισσότερη ή λιγότερη επιτυχία) ότι αυτές οι απειλές έχουν κοντά πόδια και πολύ θλιβερό τέλος.
Είναι απίθανο το παιδί να καταλάβει ότι είναι καλύτερα να έχει ένα τακτοποιημένο υπνοδωμάτιο γιατί έτσι θα είναι πιο εύκολο να το καθαρίσει και να βρει αυτό που ψάχνει. Δύσκολα θα καταλάβει ότι το βούρτσισμα των δοντιών του, όσο ενοχλητικό κι αν φαίνεται, είναι σημαντικό για τα δόντια του. ΚΑΙ
Ο εκβιασμός δεν το μαθαίνει στα παιδιά μας λύσει προβλήματα ή να ενεργούν με συγκεκριμένο τρόπο επειδή είναι σωστό ή επειδή το θέλουν. Τροποποιούν τη συμπεριφορά τους στιγμιαία και μόνο φαινομενικά χωρίς να επιφέρουν πραγματική αλλαγή ή ανάπτυξη διαρκούς εσωτερικού κινήτρου. Επιπλέον, όταν εκβιάζουμε και μετά δεν σεβόμαστε την απειλή, αν το παιδί δεν υπακούει χάνουμε την αξιοπιστία του στα μάτια του.
Τα παιδιά πρέπει να διδαχθούν να σκέφτονται, όχι τι να σκέφτονται.
-Μάργκαρετ Μιντ
Ποιες είναι οι εναλλακτικές λύσεις στον εκβιασμό;
Αν θέλουμε τα παιδιά μας να κάνουν κάτι ειδικά όταν είναι πολύ μικρά είναι προτιμότερο να τους βοηθάς και να τους συνοδεύεις παρά δίνουν εντολές ενώ καθόμαστε στον καναπέ. Αν έχουν ήδη μεγαλώσει, ο καλύτερος τρόπος για να τους κάνουμε αυτό που θέλουμε είναι να δίνουμε το παράδειγμα. Τα παιδιά μας δεν είναι ρομπότ που ακολουθούν εντολές αμέσως, επομένως είναι πιθανό να είναι απαραίτητο να επαναλάβουν τα πράγματα περισσότερες από μία φορές πριν τα κάνουν και ότι ο δισταγμός τους δεν υπαγορεύεται από τεμπελιά ή από την επιθυμία να μας νευριάσουν. Απλώς έχουν διαφορετικό ρυθμό και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν το παρατηρούμε αλλά μαθαίνουν.
Μια άλλη πολύ πιο έγκυρη στρατηγική είναι αυτή της διαπραγμάτευσης, πρέπει να προτείνετε διάφορες επιλογές στα μικρά και να ακούσετε τι έχουν να πουν. Όταν θέλουμε να κάνουν κάτι, πρώτα από όλα πρέπει να αναρωτηθούμε αν αυτό το κάτι ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους ή τις δικές μας. τότε καλό είναι να προτείνουμε εναλλακτικές, να δώσουμε χρόνο και κυρίως εξηγήσεις για το γιατί θέλουμε να συμπεριφέρονται με αυτόν τον συγκεκριμένο τρόπο. Ωστόσο, αν είναι κάτι που αφορά άμεσα το μέλλον και την ευημερία τους, η πιο αποτελεσματική στρατηγική είναι να εξηγηθούν τα οφέλη.
Αν αφήσουμε στην άκρη τον εκβιασμό εκπαίδευση των παιδιών μας θα συνειδητοποιούσαμε ότι στο τέλος σχεδόν πάντα επιλέγουν με τη θέλησή τους τις πιο συμφέρουσες συμπεριφορές για τα ίδια και τους γύρω τους. Αν τους επιτρέψουμε να είναι έξυπνοι, θα έχουν την ευκαιρία να γίνουν έξυπνοι. Ίσως θα κουραστούμε περισσότερο, θα πρέπει να συνεννοηθούμε και να είμαστε πιο παρόντες στην εκπαιδευτική τους διαδικασία αλλά θα αναπτύξουν μεγαλύτερη αυτονομία, καλύτερη αυτοεκτίμηση και πάνω από όλα αίσθηση καθήκοντος. Αξίζει τον κόπο, έτσι δεν είναι;
Μην γλιτώσετε τα παιδιά σας από τις δυσκολίες της ζωής. μάλλον διδάξτε τους να τα ξεπεράσουν.
-Λουί Παστέρ-
