Ναρκωτικά και ψυχικές διαταραχές: ποια είναι η σχέση;

Στο σημερινό άρθρο θα προσπαθήσουμε να ξεκαθαρίσουμε τη σχέση που υπάρχει μεταξύ των ναρκωτικών και των ψυχικών διαταραχών. Πρώτα από όλα βλέπουμε ότι i Το 2017, ο ΟΗΕ διεξήγαγε μια παγκόσμια έρευνα για τους θανάτους που σχετίζονται με τα ναρκωτικά, διαπιστώνοντας ότι ο αριθμός είχε αυξηθεί κατά 114%.

Τα ευχάριστα αποτελέσματα που έχουν οι ουσίες στον εγκέφαλο και ο τρόπος που επηρεάζουν το σύστημα ανταμοιβής είναι εθιστικά. Η παρατεταμένη κατανάλωσή τους μπορεί να προκαλέσει νευρωνική επιδείνωση, επηρεάζοντας τα κίνητρα, τα συναισθήματα, τη γνώση και τον εκτελεστικό έλεγχο. Όλα αυτά μερικές φορές μπορεί να μετατραπούν σε σοβαρές ψυχικές διαταραχές.

Τι ακριβώς σημαίνει ψυχική διαταραχή; Σύμφωνα με τον κλινικό ορισμό που αναφέρεται στο DSM-5, εννοούμε ένα σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από μια κλινικά σημαντική μεταβολή της γνωστικής κατάστασης, της ρύθμισης των συναισθημάτων ή της συμπεριφοράς του ατόμου που αντανακλάται σε δυσλειτουργία βιολογικών ψυχολογικών διεργασιών ή ανάπτυξη νοητικής λειτουργίας.

Τα ναρκωτικά και η σχέση τους με την ντοπαμίνη

Ο ντοπαμίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής που εκκρίνεται από τον εγκέφαλο. Μία από τις λειτουργίες του που μας ενδιαφέρει περισσότερο σε αυτό το πλαίσιο είναι αυτή της επιβράβευσης της ευχαρίστησης. Με άλλα λόγια, όταν κάνουμε κάτι που μας αρέσει, εκκρίνεται ντοπαμίνη, δημιουργώντας μια ευχάριστη αίσθηση μέσα μας. Ως αποτέλεσμα, το σώμα μας για άλλη μια φορά αναζητά δραστηριότητες που δημιουργούν θετικές αισθήσεις, ώστε να μπορέσουμε και πάλι να βιώσουμε ένα αίσθημα πληρότητας.

Το φαγητό και η σεξουαλική επαφή, για παράδειγμα, είναι ενέργειες που προκαλούν το σώμα να εκκρίνει ντοπαμίνη, το ίδιο συμβαίνει και με τα φάρμακα. Αυτές οι δραστηριότητες ενεργοποιούν υψηλές ποσότητες ντοπαμίνης σε συγκεκριμένες περιοχές όπως ο επικλινής πυρήνας. Ο τελευταίος συμμετέχει στο σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου και στην ενσωμάτωση κινήτρων και δράσης. Είναι μια περιοχή που διατηρεί υψηλές συνδέσεις με το μεταιχμιακό σύστημα και τον ιππόκαμπο.

Πώς λειτουργούν τα φάρμακα στον εγκέφαλο;

Οι νευρώνες είναι τα κύτταρα του νευρικού συστήματος που είναι υπεύθυνα για τη λήψη, τον μετασχηματισμό, τη διαχείριση και την αποθήκευση πληροφοριών. Μεταξύ ενός νευρώνα και ενός άλλου υπάρχει ένας χώρος που ονομάζεται θεμελιώδης συναπτικός χώρος καθώς οι νευροδιαβιβαστές που επιτρέπουν τη χημική επικοινωνία μεταξύ των νευρώνων εκκρίνονται μέσα σε αυτόν. Επομένως, η ντοπαμίνη απελευθερώνεται και βρίσκεται σε αυτόν τον συναπτικό χώρο.

Όταν καταναλώνετε οποιαδήποτε εθιστική ουσία, τα επίπεδα ντοπαμίνης αυξάνονται στο συναπτικό χώρο. Με αυτή την έννοια, τα φάρμακα μπορούν να αυξήσουν την έκκριση ντοπαμίνης σε αυτόν τον χώρο αλλά μπορούν επίσης να την εμποδίσουν εν μέρει επαναπρόσληψη αποκτώντας το ίδιο αποτέλεσμα. Τα αυξημένα επίπεδα ντοπαμίνης στον συναπτικό χώρο δημιουργούν ευχάριστα και ευφορικά συναισθήματα.

Εξάλλου, τα φάρμακα προκαλούν το ίδιο αποτέλεσμα σε φυσιολογικό επίπεδο με κάθε άλλη φυσική ενίσχυση, όπως μια συνενοχή συνομιλίας με έναν υπέροχο φίλο. Το πρόβλημα έγκειται στην υψηλή ένταση της επίδρασής τους που μακροπρόθεσμα κάνει τις φυσικές θεραπείες να φαίνονται όλο και λιγότερο αποτελεσματικές. Αυτός είναι ο λόγος για τη δύναμη των ναρκωτικών.

Μερικές θεωρίες για την ντοπαμίνη και τα ναρκωτικά

Μερικές υποθέσεις - αν και οι υποστηρικτικές μελέτες είναι ακόμα λίγες - μιλούν για το πώς ανεπάρκεια ντοπαμίνης (για φυσικά αίτια ή λόγω έλλειψης ενίσχυσης από πηγές που παράγουν ευχαρίστηση ή αίσθημα ευεξίας) θα μας προδιέθετε για χρήση ναρκωτικών.

Όταν ένα άτομο δεν λαμβάνει φυσικά τη σωστή ποσότητα ντοπαμίνης, μπορεί να καταλήξει να κάνει κατάχρηση ορισμένων ουσιών για να αποκτήσει τα ίδια επίπεδα ευχαρίστησης. Αν και υπάρχουν αρκετές μελέτες σχετικά με αυτή τη θεωρία, θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι δεν έχει ακόμη επικυρωθεί από εμπειρικά στοιχεία.

Ναρκωτικά και ψυχικές διαταραχές

Όπως αναφέρθηκε ήδη στην αρχή αυτού του άρθρου, η χρήση ναρκωτικών μπορεί να είναι ο παράγοντας πυροδότησης για μια ψυχική διαταραχή που είναι προσωρινή ή μόνιμη.

Το εγχειρίδιο DSM-5 ορίζει τη δηλητηρίαση από την ουσία και την απόσυρση ως διαταραχή από μόνη της. Ωστόσο, αυτές οι ουσίες προκαλούν και άλλες ψυχικές διαταραχές ο. Μερικά είναι πιο τυχαία από άλλα ή συμβαίνουν σε συγκεκριμένες στιγμές. Οι πιο χαρακτηριστικές είναι: ψυχωτικές, διπολικές, καταθλιπτικές και αγχώδεις διαταραχές. Όλα αυτά συμβαίνουν όχι μόνο τη στιγμή της μέθης (την άμεση επίδραση των φαρμάκων) αλλά και κατά τη διάρκεια της απόσυρσης. Μερικές φορές ορισμένα φάρμακα μπορεί να οδηγήσουν σε περιπτώσεις σχιζοφρένειας.

Με αυτή την έννοια, οι ψυχωσικές διαταραχές χαρακτηρίζονται από αλλοίωση των γνωστικών λειτουργιών

Ναρκωτικά και ψυχικές διαταραχές: αντιληπτική αλλοίωση

Αυτές είναι αλλαγές που επηρεάζουν τις αισθήσεις:

Παραισθήσεις:βλέπετε αντικείμενα που δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα (π.χ. ένα διαστημόπλοιο). Ψευδαισθήσεις: το αντικείμενο υπάρχει στην πραγματικότητα αλλά είναι παραμορφωμένο (π.χ. ένα πραγματικό πρόσωπο πιστεύεται ότι είναι ο μεταμφιεσμένος διάβολος). Παραισθησιογόνα παράσιτα:γνωστό και με το όνομα του Σύνδρομο του Ekbom αποτελείται από την αίσθηση ότι το σώμα έχει μολυνθεί από έντομα όπως τα μυρμήγκια. Η ενόχληση οδηγεί το άτομο στη λήψη δραστικών αποφάσεων για την εξάλειψη των εντόμων (π.χ. χρησιμοποιώντας μαχαίρια ή ψαλίδι).

Ναρκωτικά και ψυχικές διαταραχές: γνωστική αλλοίωση

Μπορεί να χωριστεί σε δύο ομάδες:

Αλλαγές στην πορεία της σκέψης:απώλεια προσοχής και συνειρμικής ικανότητας. Το άτομο που παρουσιάζει αυτή τη δυσλειτουργία αδυνατεί να οριοθετήσει τα ερεθίσματα που δέχεται. Για να το θέσω αλλιώς, όταν μιλάμε με ένα άτομο, λαμβάνουμε διαφορετικά ερεθίσματα ταυτόχρονα: άλλες φωνές, αυτοκίνητα που περνούν, φώτα καταστημάτων... Οι υγιείς άνθρωποι μπορούν να συγκεντρωθούν αποκλειστικά στις πληροφορίες που θέλουν να μεταδώσουν. Αντίθετα, ένα άτομο που επηρεάζεται από αυτή τη δυσλειτουργία δεν θα περιοριστεί στο να πει αυτό που θέλει να πει αλλά θα εισάγει στην ομιλία του τα φώτα των καταστημάτων, τα διερχόμενα αυτοκίνητα και τις φωνές των περαστικών.

Αλλαγή στο περιεχόμενο:παραληρηματικές ιδέες. Σκεφτόμαστε πράγματα που δεν είναι αληθινά αλλά τους δίνουμε το νόημα της πραγματικότητας. Η σκέψη είναι ρεαλιστική και θα μπορούσε πραγματικά να συμβεί (για παράδειγμα να πείσεις τον εαυτό σου ότι ο σύντροφός σου είναι άπιστος, παρόλο που δεν είναι έτσι), αλλά το περιεχόμενο είναι εντελώς ανοργάνωτο και εντελώς παράλογο (ο κόσμος με ακολουθεί νοσηρή ζήλια ...).

Τα ναρκωτικά παράγουν βλαβερές επιδράσεις σε διαφορετικά επίπεδα ή επίπεδα, γι' αυτό και τα αποτελέσματά τους είναι τόσο καταστροφικά. Δεν βλάπτουν μόνο τη φυσική σας κατάσταση αλλά και την ψυχική σας ικανότητα. Αυτός είναι ο λόγος που μπορούμε να μιλήσουμε για μια σχέση μεταξύ ναρκωτικών και ψυχικών διαταραχών.