Είναι το πιο ισχυρό εργαλείο που έχουμε στη διάθεσή μας και βρίσκεται στους ώμους μας διασκορπισμένο μέσα στον εγκέφαλο. Προφανώς μιλάμε για το μυαλό. Η λειτουργία του είναι τόσο ισχυρή και ταυτόχρονα περίεργη που στην πραγματικότητα είναι το κύριο στυλό με το οποίο γράφουμε τη μοίρα μας .
Πριν από αρκετά χρόνια διαδόθηκε η ιδέα ότι τα ανθρώπινα όντα χρησιμοποιούν μόνο το 10% των γνωστικών τους δυνατοτήτων. Αργότερα είδαμε ότι όλα είναι πολύ πιο περίπλοκα από αυτή την απλή δήλωση, επειδή ακόμα κι αν έχουμε περιορισμένες διαδικασίες (όπως η ικανότητα διατήρησης της προσοχής ή βραχυπρόθεσμης μνήμης), χρησιμοποιούμε επίσης άλλες διαδικασίες που φαίνεται να μην γνωρίζουν όρια (όπως η ικανότητα να φανταστούμε και να μάθουμε).
Το μυαλό προσπαθεί να εξοικονομήσει πόρους
Είναι λοιπόν σαφές ότι αυτό που μπορούμε να κάνουμε με το μυαλό μας είναι ασυμπτωτικά άπειρος . Ωστόσο, αν παρατηρήσουμε τις περισσότερες από τις συμπεριφορές μας θα συνειδητοποιήσουμε ότι το στοιχείο που επεμβαίνει περισσότερο σε αυτές είναι η ρουτίνα ή ο νοητικός προγραμματισμός.
Μια ρουτίνα κατά την οποία συμβαίνει μια αποσύνδεση μεταξύ της δράσης και του συνειδητού μέρους. Μιλάμε για το πλύσιμο των ρούχων, το μαγείρεμα και την οδήγηση σε έναν γνωστό δρόμο. Η δράση είναι τόσο γνωστή σε εμάς που ελευθερώνει το μυαλό να δουλέψει πάνω σε ιδέες που δεν συνδέονται με αυτό το παρόν.
Συμβαίνει και κάτι άλλο και αυτό είναι ότι το μυαλό μας έχει συνηθίσει να είναι .
Θα μπορούσαμε να αναρωτηθούμε γιατί χρειάζονταν μια οικονομία ψυχικής ενέργειας που ήταν τόσο επιλεκτική για το είδος μας, αν περνούσαν τη μέρα κυνηγώντας και κυνηγώντας θηράματα. Για παράδειγμα, έχει επαληθευτεί ότι οι καλύτεροι αθλητές cross-country μοιράζονται ένα κοινό χαρακτηριστικό, δηλαδή ότι η εγκεφαλική τους οξυγόνωση είναι μεγαλύτερη κατά τη διάρκεια μακρών και έντονων προσπαθειών.
Μόλις ξεκαθαρίσουμε ότι στο μυαλό μας δεν αρέσει η σπατάλη ενέργειας επειδή φοβάται να τελειώσει και ότι πολλές από τις δραστηριότητες που πραγματοποιούμε γίνονται αυτόματα, θα καταλάβουμε ότι σίγουρα δεν χρησιμοποιούμε μόνο 10% των δυνατοτήτων μας, αλλά ότι είναι αλήθεια ότι δεν αξιοποιούμε ένα καλό μέρος τους. Ο ορισμός του ως ποσοστό είναι το ελάχιστο, η πραγματικά σημαντική πτυχή είναι να γνωρίζουμε τις επιπτώσεις.
Το μέρος του μυαλού μας που δεν χρησιμοποιούμε -κατά κανόνα υπάρχουν πάντα εξαιρέσεις- σχετίζεται με τη δημιουργικότητα και την αναζήτηση καινοτόμων λύσεων . Μεγάλο μέρος της αντίστασης στην αλλαγή έχει αυτόν τον βιολογικό λόγο, δηλαδή έρχεται σε αντίθεση με την τάση σωτηρίας του εγκεφάλου. Ίσως ο τρόπος που κάνουμε τα πράγματα να μην είναι ο καλύτερος, αλλά στην αρχή η αλλαγή αυτού που έχουμε ήδη υιοθετήσει με έναν καινούργιο σίγουρα συνεπάγεται, εκτός από ανασφάλεια, και επιπλέον κατανάλωση ενέργειας.
Γιατί είναι σημαντική η εφευρετικότητα;
Ας κάνουμε ένα ταξίδι στον Μεσαίωνα και ας δούμε τη δίκη ενός κατηγορούμενου . Σε αυτή τη δίκη ο δικαστής ήθελε να καταδικάσει τον κατηγορούμενο πάση θυσία αλλά το ήθελε
Προφανώς ο δικαστής έγραψε ένοχος και στα δύο φύλλα. Ο κατηγορούμενος το φαντάστηκε καθώς οι καβγάδες με τον δικαστή συνεχίζονταν εδώ και καιρό. Τι πιστεύετε ότι έκανε ο κατηγορούμενος; Θα μπορούσε να το είχε αναφέρει, αλλά αν είχαν επαληθεύσει ότι η υπόθεσή του δεν ήταν αληθινή θα είχε καταδικαστεί. Από την άλλη, αν ήταν αλήθεια, πιθανότατα θα είχαν απολύσει τον δικαστή, αλλά τίποτα δεν τον διαβεβαίωσε ότι ο διάδοχός του θα ήταν καλύτερος.
Έτσι αποφάσισε
Επιστρέφοντας στο παρόν δεν μπορούμε να το ξεχάσουμε όλοι μας έχουμε ένα εργαλείο παρόμοιο με αυτό των έξυπνων κατηγορουμένων και που μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε για να σώσουμε ή να βελτιώσουμε τη ζωή μας: ας μιλήσουμε για μυαλό . Είναι αλήθεια ότι δεν μπορούμε να ελέγξουμε τα πάντα, αλλά είναι εξίσου αλήθεια ότι αυτός ο έλεγχος συχνά υπερβαίνει αυτό που σκεφτόμαστε. Σε αυτή τη διαφορά μεταξύ εκτίμησης και πραγματικότητας μεταξύ ευρηματικότητας και επανάληψης βρίσκεται η πραγματική μας δυνατότητα.
