Μερικές φορές ο εγκέφαλος είναι ικανός να προκαλέσει απίστευτες αντιδράσεις σε ψυχολογικό επίπεδο σχεδόν όπως σε μια ταινία επιστημονικής φαντασίας. Η διαταραχή μετατροπής ή η λειτουργική νευρολογική διαταραχή συμπτωμάτων όπως έχει μετονομαστεί από το DSM5 είναι ένα παράδειγμα αυτού .
Ο διαταραχή μετατροπής είναι μια τέλεια απόδειξη του πώς το σώμα και το μυαλό συνδέονται στενά. Είναι μια λειτουργική διαταραχή που όμως εκδηλώνεται σε φυσικό επίπεδο σαν να είναι μια οργανική ασθένεια ακόμα κι αν δεν υπάρχει τίποτα που να τη δικαιολογεί.
Αυτό που είναι γνωστό σήμερα ως διαταραχή σωματικών συμπτωμάτων προέρχεται από ένα σύνολο διαταραχών που προέρχονται από την έννοια του νεύρωση υστερικός. Τον 19ο αιώνα, ο Briquet ήταν ο πρώτος που ταξινόμησε την υστερία με μια συγκεκριμένη σειρά, περιοριζόμενος σε μια εμπειρική ταξινόμηση των συμπτωμάτων.
Αυτήν τη στιγμή γνωρίζουμε τη μετατροπή ως συμπτωματολογία κατά την οποία οι σωματικές λειτουργίες παύουν να λειτουργούν ή παρεμποδίζονται σοβαρά. Αυτό συμβαίνει χωρίς την παρουσία σωματικής βλάβης ή ως μέρος μιας πλασματικής διαταραχής.
Είναι σημαντικό να μην συγχέουμε το σωματομορφικές διαταραχές όπως η μετατροπή με ψυχοσωματικές ασθένειες. Στο τελευταίο βρίσκουμε μια γνωστή παθοφυσιολογική βάση ή διαδικασία στην οποία ψυχολογικοί παράγοντες συνδέονται με την έναρξη ή την πορεία της διαταραχής.
Ο Charcot ανακάλυψε ότι ένας μεγάλος αριθμός γυναικών παρουσίαζε ποικίλα συμπτώματα χωρίς αποδεδειγμένη οργανική βάση. Έτσι απέδωσε μια φύση ψυχολογικής προέλευσης σε όλα αυτά τα συμπτώματα, αποκαλώντας τα υστερική μετατροπή.
Κλινικά χαρακτηριστικά της διαταραχής μετατροπής
Κλινικά χαρακτηριστικά της διαταραχής μετατροπήςΌπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η διαταραχή μετατροπής χαρακτηρίζεται από απώλεια ορισμένων σωματικών λειτουργιών. Υπό αυτή την έννοια, μπορούμε να βρεθούμε αντιμέτωποι με ασθενείς που ξαφνικά τυφλώνονται από το ένα μάτι, χάνουν τη φωνή τους, παρουσιάζουν παράλυση ενός μέλους ή ακόμη και έντονους πονοκεφάλους.
Τα τελευταία έχουν ονομαστεί υστερικά νύχια. Μετά από ιατρική εξέταση δεν βρίσκουμε απολύτως τίποτα που να τους εξηγεί. Ποια είναι λοιπόν η αιτία;
Όπως ακριβώς συμβαίνει με τον σύντροφό του στην κατάταξη διαταραχή σωματοποίησης η μετατροπή συνήθως επηρεάζει ιστριονικές προσωπικότητες. Ιστριονική προσωπικότητα είναι αυτή που έχει έντονη τάση προς την υπόδειξη, την επιπολαιότητα, τη συναισθηματική αστάθεια, την εξάρτηση και τον εγωκεντρισμό. Ωστόσο, αυτός ο τύπος προσωπικότητας συνεχίζει να είναι πολύ πιο έντονος στη διαταραχή σωματοποίησης.
Το κύριο χαρακτηριστικό αυτής της διαταραχής είναι το λεγόμενο belle αδιαφορία. Πρόκειται για το μικρή ανησυχία που νιώθει ο ασθενής για τα συμπτώματα που βιώνει.
Φανταστείτε να ξυπνάτε μια μέρα με ένα παράλυτο χέρι. Πιθανότατα θα ανησυχήσουμε πολύ, θα τον παρακολουθήσουμε, θα πάμε στο γιατρό και θα αγχώσουμε αρκετά για το τι μπορεί να μας συμβεί.
Είναι φυσιολογικό. Ωστόσο, αυτό δεν συμβαίνει σε ασθενείς με διαταραχή μετατροπής που εμφανίζονται ατάραχοι μπροστά σε μια φαινομενική ατυχία. Λίγο σαν αυτό που συμβαίνει με το σύνδρομο Anton στην οποία ο ασθενής τυφλώνεται αλλά ισχυρίζεται ότι βλέπει τέλεια. Ακόμα δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα γιατί συμβαίνει αυτό belle αδιαφορία αλλά είναι πραγματικά εντυπωσιακό.
Ένα άλλο εμφανές χαρακτηριστικό της διαταραχής μετατροπής είναι η σχέση με ψυχολογικούς παράγοντες και ιδιαίτερα με το άγχος. Υπάρχει μια σαφής χρονική σχέση μεταξύ του αγχωτικού γεγονότος που αντιμετωπίζει ο ασθενής και της εμφάνισης συμπτωμάτων μετατροπής.
Τα συμπτώματα ποικίλλουν σημαντικά και επομένως αντιπροσωπεύουν μια πολύ ετερογενή εικόνα. Οι πιο συχνές είναι η τύφλωση, η κώφωση, η παράλυση αφωνία και ολική ή μερική απώλεια της αίσθησης χωρίς καμία υποστήριξη σε ιατρικά στοιχεία.
Η εμφάνιση της διαταραχής είναι συχνή στην εφηβεία και στην πρώιμη ενήλικη ζωή (10-35 ετών). Μπορεί επίσης να εμφανιστεί στην παιδική ηλικία και ιδιαίτερα σε παιδιά κάτω των 10 ετών τα συμπτώματα περιορίζονται σε αλλαγές στο βάδισμα και σπασμούς.
Για τις γυναίκες είναι πιο συχνό. Οι ασθενείς με χαμηλή κοινωνικοοικονομική κατάσταση, λιγότερη ψυχολογική πολυπλοκότητα ή κακή εκπαίδευση έχουν χειρότερη πρόγνωση, όπως και οι γυναίκες κάτω των 40 ετών που προέρχονται από αγροτικές περιοχές. Η κατάθλιψη είναι μια διαταραχή με την οποία έχει πολλές συννοσηρότητες αν και συνήθως είναι μεταμφιεσμένο.
Η ύφεση εμφανίζεται συνήθως αυθόρμητα και μέσα σε λίγες ημέρες με ή χωρίς θεραπεία, αν και η θεραπεία προφανώς επιταχύνει τη διαδικασία. Εάν ο ασθενής βιώσει ξανά έναν στρεσογόνο παράγοντα, το πιο φυσιολογικό είναι να εμφανιστούν ξανά τα συμπτώματα. Για το λόγο αυτό μπορούμε να πούμε ότι είναι μια χρόνια διαταραχή.
Τι είναι η μετατροπή και πώς να τη θεραπεύσετε
Το DSM εξήγησε την έννοια του συμπτώματος της διαταραχής μετατροπής με βάση δύο μηχανισμούς: το πρωταρχικό κέρδος, δηλ. να μην υπάρχει σύγκρουση ή εσωτερική ανάγκη στη συνείδησή του και το δευτερεύον κέρδος, αποφυγή μιας δραστηριότητας που είναι επιβλαβής για το άτομο ή απόκτηση υποστήριξης που δεν θα ήταν διαθέσιμη με οποιονδήποτε άλλο τρόπο.
Όσον αφορά το πρωταρχικό κέρδος, αυτή η διαταραχή συνδέεται συχνά με τραυματικές εμπειρίες, υπερβολικό άγχος, σεξουαλική και σωματική κακοποίηση.
Φαίνεται ότι Στις περισσότερες περιπτώσεις, το υπερβολικό άγχος είναι ο εγγύς παράγοντας που προκαλεί τη διαταραχή. Μερικές φορές ο πόνος συνδέεται στενά με το πρόβλημα στο οποίο εκτέθηκαν τα άτομα. Για παράδειγμα, ορισμένοι ασθενείς αισθάνονται πόνο σε ένα μέρος του σώματος όπου ένα άλλο άτομο υπέστη τραυματισμό κατά τη διάρκεια ενός ατυχήματος.
Όσον αφορά το δευτερεύον κέρδος, είναι σημαντικό να το πούμε αυτό όπως συμβαίνει σε πολλές άλλες διαταραχές, ο ασθενής μπορεί να ενισχύσει το πρόβλημα ακόμα και αν ασυνείδητα. Η προσοχή, η φροντίδα ή η εγκατάλειψη δραστηριοτήτων όπως η εργασία σε μερικούς ανθρώπους μπορεί να αποτελέσει κέρδος που διαιωνίζει το πρόβλημα. Αυτό συμβαίνει επειδή υπό άλλες συνθήκες δεν θα είχε ληφθεί αυτή η προσοχή και επομένως δεν είναι τίποτα άλλο από ένα περαιτέρω αίτημα για στοργή.
Όσο για τη θεραπεία όμως όπως είπαμε αυτή η διαταραχή τείνει να εξαφανίζεται αυθόρμητα δεν είναι λάθος να επιταχύνουμε τη διαδικασία επούλωσης με ψυχοθεραπεία. Με αυτόν τον τρόπο θα προσπαθήσουμε να επιλύσουμε τον παράγοντα άγχους που προκάλεσε το πρόβλημα.
Δείκτες καλής πρόγνωσης είναι: ένας αναγνωρίσιμος στρεσογόνος παράγοντας καλή προνοσηρή λειτουργία αιφνίδια έναρξη απουσία άλλων ψυχικών ή σωματικών διαταραχών απουσία δικαστικών διαδικασιών και σύντομη διάρκεια συμπτωμάτων.
Από τη γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία Η προπόνηση χρησιμοποιείται για τη μείωση του άγχους και την αντιμετώπιση του στρες υποβοηθούμενη από τεχνικές όπως η ύπνωση ή η χαλάρωση. Η ψυχοδυναμική θεραπεία φέρνει επίσης βελτιώσεις με αυτή την έννοια και στοχεύει στην επίλυση προϋπαρχουσών ψυχικών συγκρούσεων.
