Δεν είναι πάντα εύκολο να ακούς τις απόψεις των άλλων γιατί όταν είναι διαφορετικά από τα δικά μας τείνουμε να δίνουμε προτεραιότητα και μεγαλύτερη αλήθεια στις σκέψεις μας. Αυτός είναι ο προθάλαμος της αδιαλλαξίας που μας εμποδίζει να αναλύσουμε τον τρόπο με τον οποίο οι άλλοι αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα. Αντί να μας κάνει πλουσιότερους, αυτή η στάση μας κάνει φτωχότερους.
Ανάμεσα στους διάφορους λόγους για τους οποίους τείνουμε να ενεργούμε με αυτόν τον τρόπο, υπάρχει ένας που είναι αρκετά προφανής ακόμα κι αν τείνουμε να τον αρνούμαστε: μας αρέσει να έχουμε δίκιο. Ωστόσο όπως αναφέρεται στο άρθρο Σχέση μεταξύ των εννοιών της πληροφορίας
γνώση και αξία. Οι ομοιότητες και οι διαφορές τους μπορούμε να έχουμε δίκιο μόνο αν διατρέχουμε τον κίνδυνο να κάνουμε λάθος.
Για να ανοίξουμε τα μάτια μας σε αυτή τη διαδεδομένη στάση ήΣήμερα παρουσιάζουμε μια ιστορία που θα μας βοηθήσει να αξιολογήσουμε τις απόψεις των άλλων με τη γνώση που προέρχεται από τη δική τους φόντο. Για το λόγο αυτό σας προσκαλούμε να το διαβάσετε προσεκτικά.
The Opinions of Others: The Story of the Six Blind Wise Men and the Elephant
Μια φορά κι έναν καιρό ήταν έξι σοφοί που ζούσαν σε ένα μικρό χωριό. Και οι έξι ήταν τυφλοί. Μια μέρα κάποιος έφερε έναν ελέφαντα στο χωριό. Μπροστά σε αυτό είναι τόσο σπουδαίο οι έξι σοφοί προσπάθησαν να μάθουν πώς έμοιαζε επειδή δεν μπορούσαν να τον δουν.
– Βρήκα – είπε ένας από αυτούς – Ας το αγγίξουμε!
– Καλή ιδέα – είπαν οι άλλοι. Έτσι θα ξέρουμε πώς μοιάζει ένας ελέφαντας.
Όχι νωρίτερα. Ο πρώτος σοφός άγγιξε ένα από τα μεγάλα αυτιά του ελέφαντα. Την χάιδεψε απαλά πέρα δώθε.
– Ο ελέφαντας είναι σαν μια μεγάλη βεντάλια – είπε ο πρώτος σοφός.
Ο δεύτερος, αγγίζοντας τα μεγάλα πόδια του ζώου, αναφώνησε: -Είναι σαν ένα τεράστιο δέντρο!-.
– Είστε και οι δύο λάθος – είπε ο τρίτος σοφός και αφού εξέτασε την ουρά του ελέφαντα είπε: – Ο ελέφαντας είναι σαν σχοινί!-
Τότε ο τέταρτος που στο μεταξύ άγγιζε τους κυνόδοντες είπε: -Είναι σαν δόρυ!-.
– Όχι! Όχι! – φώναξε ο πέμπτος. – È ψηλός σαν τοίχος !-
Ο έκτος σοφός περίμενε μέχρι το τέλος και κρατώντας τον κορμό του ζώου στο χέρι του είπε: -Κάντε όλοι λάθος, ο ελέφαντας είναι σαν φίδι.
- Όχι όχι. Φάτε ένα σχοινί.
- Φίδι!
– Ένας τοίχος.
– Κάνεις λάθος.
– Έχω δίκιο!
– Είπα όχι!
Οι έξι άντρες συνέχισαν ατελείωτη συζήτηση για ώρες χωρίς να συμφωνούν για το πώς έμοιαζε ένας ελέφαντας.
Για να αξιολογήσετε τις απόψεις των άλλων πρέπει να ακούσετε
Από αυτή την ιστορία μπορούμε να συμπεράνουμε ότι για να αξιολογήσουμε τις απόψεις των άλλων πρέπει πρώτα να μάθουμε να ακούμε. Κάθε σοφός άνθρωπος στην ιστορία δεν άκουσε τι έλεγαν οι σύντροφοί του, αλλά επιβεβαίωσε μόνο τη δική του αλήθεια για όσα είχε βιώσει από πρώτο χέρι. Αλλά κάθε άποψη ήταν μία απλή υπόθεση .
Στο τέλος κανένας τους δεν είχε μαντέψει το αληθινό σχήμα του ελέφαντα ακόμα κι αν όλοι υπερασπίζονταν σθεναρά τη γνώμη τους. Αυτή η ιστορία, που μπορεί να φαίνεται παράλογη, συμβαίνει στην πραγματικότητα όλη την ώρα.
Είναι αλήθεια ότι όλοι οι σοφοί είχαν δίκιο αν κοιτάξουμε μόνο την αντίληψη του ατόμου. Ωστόσο, κανένα από αυτά δεν αντιπροσώπευε την πραγματικότητα. Κανείς δεν ήταν ικανός να ακούσει τις απόψεις των άλλων και να βγάλει συμπέρασμα από αυτές.
Διδασκαλία της ιστορίας των έξι τυφλών και του ελέφαντα
Τι μπορεί να μας διδάξει αυτή η ιστορία; Την επόμενη φορά θα έχετε διαφορετική γνώμη από τους ανθρώπους γύρω σας προσπαθήστε να μπείτε στη θέση τους και δες τα πράγματα από άλλη σκοπιά.
Για να το κάνετε αυτό, είναι απαραίτητο να ακούσετε, να κάνετε ερωτήσεις εάν δεν καταλαβαίνετε κάτι και προφανώς επίσης να εκφράσετε την ιδέα σας.
Αυτό δεν σημαίνει ότι οι απόψεις των άλλων δεν μπορούν να είναι λανθασμένες, αλλά ότι πρέπει να έχουμε επίγνωση του γεγονότος ότι ο καθένας από εμάς αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα διαφορετικά έρχεται να έχει εν μέρει δίκιο. Ήδη ο Πλάτωνας με το μύθος του Σπηλαίου υπογράμμισε την πιθανότητα να υπήρχαν διαφορετικές ερμηνείες της ίδιας πραγματικότητας.
Μέσα από το φίλτρο της εμπειρίας μας των αξιών και των πεποιθήσεών μας με τον τρόπο μας δείτε την πραγματικότητα μπορεί να είναι πολύ διαφορετικό από τις απόψεις των άλλων. Σημαίνει όμως αυτό ότι υπάρχει μόνο μία αλήθεια και όλα τα άλλα είναι ψέματα; Η απάντηση είναι Όχι.
Για αυτόν τον λόγο, η αξιολόγηση των απόψεων των άλλων θα μας επιτρέψει να εμπλουτίσουμε το όραμά μας αντί να εξαθλιωνόμαστε υπερασπιζόμενοι μια ενιαία αλήθεια που, όπως είδαμε με την ιστορία των έξι σοφών και του ελέφαντα, μάλλον δεν είναι τόσο πιστή στην πραγματικότητα όσο νομίζαμε.
Η ιδέα της αλήθειας δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια διανοητική ερμηνεία της πραγματικότητας που μεταδίδεται από τις αισθήσεις. [...] Εν τω μεταξύ, πρέπει να θυμόμαστε ότι η διανοητική ερμηνεία περιλαμβάνει πεποιθήσεις, αξίες και τελικά συνείδηση γιατί μπορεί να μας εξαπατήσει […] κατασκευάζοντας μια αλήθεια μόνο για εμάς.
-Ζοζέπ Βιδάλ-
