Η ψυχολογία των μαύρων πινάκων του Γκόγια συνεχίζει να είναι ένα αίνιγμα. Το σύνολο των μυστηριωδών και θορυβωδών πινάκων που διακοσμούσαν τους τοίχους του Quinta del Sordo ήταν με μια μοναδική κοσμογονία προϊόν ενός ταλαιπωρημένου μυαλού, κατά καιρούς απελπισμένου αλλά αποφασισμένου σε ένα ιστορικό πλαίσιο που χαρακτηρίζεται από καταστολή.
Το μαρτύριο που ταλαιπώρησε τον Φραγκίσκο Γκόγια προκλήθηκε από ψυχολογική διαταραχή; Ή μήπως ήταν το αποτέλεσμα της απελπισμένης αύρας που ήρθε με την ηλικία, της κώφωσης και της βίας που ενυπάρχουν σε μια Ισπανία που συγκλονίζεται από τα ιστορικά γεγονότα;
Ίσως ήταν ένας συνδυασμός όλων αυτών των παραγόντων. Δεν μπορούμε παρά να σκεφτούμε πώς λειτουργεί η δημιουργική διαδικασία ενός καλλιτέχνη: οι θλίψεις της ζωής διαμορφώνονται στον καμβά, ακόμη και εκπορεύονται από το χρωματικό εύρος.
Τα δεκατέσσερα έργα που εντάσσονται στον κύκλο του Οι μαύροι πίνακες του Γκόγια αντιπροσώπευαν μια ριζική αλλαγή στην τροχιά του. Γεννημένος ως κύριος του χρώματος και του φωτός, τελείωσε την καριέρα του στο σκοτάδι και στη σκιά. Αυτός που ήταν ο πιο διάσημος πορτραίτης της ισπανικής κοινωνίας του Διαφωτισμού κατέληξε να διακοσμεί το σπίτι του με μπουρλέσκ και δαιμονικά παραμορφωμένα πρόσωπα.
Ίσως αυτές οι φιγούρες χρησίμευσαν για να αναδείξουν όλες τις αισθήσεις, τις σκέψεις και τη φρίκη που είχε δει στο παρελθόν του. Σχεδόν χωρίς να το γνωρίζει, ο Γκόγια περίμενε τη σύγχρονη ζωγραφική με τις σκόπιμα κακοσχηματισμένες φιγούρες του και τους σκοτεινούς, ζωντανούς τόνους μιας ψυχής που πονάει, ανοίγοντας τον δρόμο για τον εξπρεσιονισμό.
Ψυχολογία των μαύρων πινάκων του Γκόγια
Κιννάβαρι κίτρινη βαφή μολύβδινο λευκό κάρβουνο μαύρο Πρωσικό μπλε και διάφορα είδη ώχρας. Αυτές ήταν οι χρωστικές που ετοίμασε ο ίδιος ο Francisco Goya και χρησιμοποίησε για τη δημιουργία των έργων που κοσμούσαν τους τοίχους του Quinta del Sordo. Χάρη σε διάφορα ιστορικά ντοκουμέντα και μαρτυρίες από την εποχή, γνωρίζουμε ακόμη και πού βρίσκονταν οι πίνακες.
Βρίσκονταν στον επάνω όροφο του σπιτιού Ρουστίκ μονομαχία Προσκύνημα στην κρήνη του San Isidro Φανταστικό όραμα του Άτροπου e Δύο γυναίκες και ένας άνδρας. Οι πιο σκοτεινοί και τρομακτικοί πίνακες ήταν παραδόξως αφιερωμένοι στην τραπεζαρία βρίσκεται στο ισόγειο και προορίζεται για κοινωνικές συγκεντρώσεις.
Εκεί ήταν Ο Κρόνος καταβροχθίζει τα παιδιά του Το προσκύνημα στο Sant'Isidro Το Σάββατο των μαγισσών Leocadia Δύο ηλικιωμένοι άντρες Judith και Holofernes.
Ο ζωγράφος δεν ανησυχούσε για την αναστάτωση που προκάλεσε στους καλεσμένους του ούτε για το γεγονός ότι μπορεί να καταγγελθεί. ας μην ξεχνάμε ότι ο Γκόγια ήταν πάντα μια άβολη φιγούρα για την Ιερά Εξέταση και το εκκλησιαστικό ίδρυμα γενικότερα που έβλεπε σε αυτόν έναν καλλιτέχνη αφοσιωμένο στην απεικόνιση των διαστροφών των όσων είχαν την εξουσία.
Η ψυχολογία των μαύρων πινάκων του Γκόγια έχει ως κύριο στόχο της την κατανόηση του τι τον οδήγησε στη δημιουργία τους. Τι τον ώθησε να δημιουργήσει τόσο σκοτεινούς πίνακες;
Προκύπτουν αμφιβολίες για την κατάσταση της υγείας του και για το αν υπέφερε για οποιοδήποτε λόγο ψυχική διαταραχή είτε τον οδηγούσε ένα κύμα σκοτεινών συναισθημάτων είτε αν ήθελε απλώς να αφήσει σημάδι στους επόμενους (συγκεκριμένα στον ανιψιό του στον οποίο άφησε την Quinta del Sordo). Ας αναλύσουμε κάποιες πτυχές που σχετίζονται με το έργο του για να κατανοήσουμε τον εσωτερικό του κόσμο.
Ο ύπνος της λογικής παράγει τέρατα: το σύνδρομο Susac
Για να κατανοήσουμε τον Γκόγια των μαύρων ζωγραφιών είναι ενδιαφέρον να εστιάσουμε πρώτα απ' όλα στον κύκλο των 80 έργων του Ιδιότητες που περίμεναν μια αλλαγή στη ζωή του καλλιτέχνη Αραγωνικά. Την εποχή εκείνη ο ζωγράφος έπασχε ήδη από μια σπάνια ασθένεια αυτοάνοσης προέλευσης: το σύνδρομο Susac.
Το σύνδρομο παρουσιάστηκε σε ηλικία 46 ετών, εξουθενώνοντας γρήγορα τη σωματική και ψυχολογική του υγεία. Συνεχής ημικρανία, ναυτία και οπτικές αλλοιώσεις... όλοι οι παράγοντες που ευνόησαν την ανάπτυξη μιας νέας χρωματικής σειράς στη ζωή του Αραγωνέζου δασκάλου: αυτή του σκότους και της αγωνίας.
Μία από τις νευρολογικές συνέπειες αυτής της σπάνιας ασθένειας ήταν αναμφίβολα η κώφωση. Οι αισθητηριακές ικανότητες του Γκόγια επιδεινώθηκαν, έχασαν την ένταση, το φως, τον ήχο, την ελπίδα...
Ακριβώς όπως η κοινωνία στην οποία βυθίστηκε. ΘΕ Ιδιότητες ήταν το πρώτο βήμα προς τον κόσμο του ασυνείδητου που τον οδήγησε να διαμορφώσει τερατώδη και φανταστικά γκροτέσκα στοιχεία όπως ποτέ πριν.
Σε αυτές τις εκτυπώσεις ο Γκόγια εκδηλώνει την αντανάκλαση του δεισιδαιμονίες των απλών ανθρώπων της εποχής αυτοί που πίστευαν σε δαίμονες, μάγισσες και φαντάσματα. Νυκτόβια πλάσματα που εισέβαλαν στον ύπνο των εικονογραφημένων χαρακτήρων.
Το παραλήρημα ενός λαμπρού αλλά άρρωστου μυαλού
Το έργο του Francisco Goya (1746-1828) κατοικήθηκε σε μεγάλο βαθμό από ενοχλητικούς χαρακτήρες. Ήταν ίσως μια αντανάκλαση μιας ψυχικής διαταραχής; Απολύτως όχι. Ήταν η εξαιρετική δημιουργία ενός καλλιτέχνη ικανού όσο κανένας άλλος να αντικατοπτρίζει τις αδικίες της παρακμάζουσας κοινωνίας στην οποία ζούσε ο ίδιος. Μια κοινωνία που τον απελπίστηκε.
Λίγοι δάσκαλοι της τέχνης μπόρεσαν να μεταφέρουν το ίδιο εσωτερικό μαρτύριο, μοναξιά, αίσθηση φόβου και απόγνωσης. Όταν ο Γκόγια έφτασε στο εξοχικό του στην Κουίντα ντελ Σόρντο οι αναμνήσεις έτρεχαν ακόμα στο μυαλό του ο ήχος των πυροβολισμών, ο πόνος της εξορίας, το κάψιμο μιας άθλιας και άπιστης κοινωνίας.
Η ψυχολογία των μαύρων πινάκων του Γκόγια αποκαλύπτει τα βάσανα για τη ζωή και την ασθένειά του.
Ιδιος όπως μας εξηγεί η δρ Ronna Hertzano από το Πανεπιστήμιο του Maryland, το σύνδρομο Susac προκύπτει από φλεγμονή του εγκεφάλου. Αυτό προκαλεί παραισθήσεις και μειωμένη ροή αίματος στα μάτια και τα αυτιά. Εξ ου και η κώφωση, τα προβλήματα όρασης και η ταλαιπωρία του ζωγράφου.
Στον κύκλο των μαύρων πινάκων δεν υπάρχει φως γιατί δεν υπήρχε πια ελπίδα για τον Francisco Goya. Ήταν ένας απελπισμένος άνθρωπος που υπέφερε από έναν εξίσου χαοτικό κόσμο. Του Ο Κρόνος καταβροχθίζει τα παιδιά του o Judith και Holofernes ήταν τα μυθολογικά πρόσωπα που χρησιμοποίησε αργότερα ο Φρόιντ για τις θεωρίες του.
Το συμβολικό μητρώο αυτών των έργων είναι μια αληθινή αναπαράσταση της πιο απαίσιας και αταβιστικής πλευράς του ανθρώπου. D τις πιο σκοτεινές μας παρορμήσεις.
Ο Γκόγια μπόρεσε να δώσει σχήμα στον εσωτερικό του κόσμο χάρη στους καμβάδες του, βοηθώντας μας να ανακαλύψουμε την πιο σκοτεινή πλευρά της φύσης μας, αυτή που δεν μας αρέσει να βλέπουμε πάντα.
