Οστρακισμός και κοινωνικός αποκλεισμός

Ο οστρακισμός είναι μια μορφή κοινωνικής τιμωρίας. Οι φυλετικές ή σεξουαλικές διακρίσεις, οι προσωπικές πεποιθήσεις ή αξίες εκφράζονται μέσω προκατάληψης. Μπορεί να υποφέρετε από εξοστρακισμό και κοινωνικό αποκλεισμό στον εργασιακό χώρο ή στις διαπροσωπικές σχέσεις. Οποιαδήποτε απόρριψη βιωθεί σε μία από αυτές τις καταστάσεις μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για όσους την υποφέρουν.

Ο όρος οστρακισμός προέρχεται από τα ελληνικά στρείδι μια πρακτική που μέσω ψηφοφορίας καταδίκασε σε εξορία όσους πολίτες αντιπροσώπευαν απειλή για την κοινότητα. Σήμερα είναι ένα φαινόμενο που εμφανίζεται μετά από σιωπηρή συναίνεση και το οποίο μπορεί να παρουσιαστεί με συγκαλυμμένο τρόπο ή με ανοιχτό και ρητό τρόπο.

Η ανάγκη να ανήκεις σε μια ομάδα

Τα ανθρώπινα όντα έχουν μεγάλη ανάγκη να ανήκουν και να ταυτίζονται με μια ομάδα, έστω και μικρή. Η σχέση με άλλους ανθρώπους φέρνει πολλούς ψυχολογικά οφέλη και ενισχύει την ατομική και ομαδική μας ταυτότητα.

Τα ανθρώπινα όντα έχουν κοινωνική φύση και η ανάγκη να ανήκεις βρίσκει τις ρίζες της στην εξέλιξη και στο ένστικτο επιβίωσης. Ο οστρακισμός και ο κοινωνικός αποκλεισμός αποτελούν απειλές για την αίσθηση του ανήκειν και πυροδοτούν διαδικασίες των οποίων η μελέτη μας παρέχει εκπληκτικές πληροφορίες.

Σχέση κοινωνικού ανήκειν και Εγώ

Στην ψυχολογία το έννοια του εγώ έχει γίνει αντικείμενο πολυάριθμων ερευνών και εξίσου εικασιών. Στο ευρύ φάσμα των σημασιών που του αποδίδονται, δύο από τις προτάσεις που έγιναν από τους Leary και Tangney φαίνεται να αναφέρονται στο κοινωνικό ανήκειν:

Αυτοσυνείδηση ​​ή το αυτοσυνείδητο Εγώ.Είναι αυτός που καταγράφει τις εμπειρίες μας, νιώθει τα συναισθήματά μας και σκέφτεται τις σκέψεις μας. Είναι το Εγώ χάρη στο οποίο έχουμε επίγνωση του εαυτού μας: το συνειδητό Εγώ. Αυτορρύθμιση.Είναι το Εγώ που εκτελεί και ενεργεί. Πρόκειται για την ικανότητα να προσαρμόζουμε τη συμπεριφορά μας για να βρούμε τη θέση στον κόσμο που θέλουμε να είμαστε. Είναι ο ρυθμιστής που μας επιτρέπει να ελέγχουμε τον εαυτό μας και να κατευθύνουμε συνειδητά τον εαυτό μας προς τον ιδανικό μας εαυτό.

Από προβληματισμούς για τον εαυτό μας και τις εμπειρίες μας ( αυτογνωσία ) μπορούμε να ρυθμίσουμε και να προσαρμόσουμε τη συμπεριφορά μας προς την επιθυμητή κατεύθυνση (αυτορρύθμιση). Αυτή είναι η διαδικασία με την οποία μπορούμε να έρθουμε πιο κοντά στο άτομο που θέλουμε να είμαστε.

Όταν αισθανόμαστε απόρριψη και είμαστε θύματα εξοστρακισμού ή κοινωνικού αποκλεισμού, το να κοιτάξουμε μέσα μας και να αναλογιστούμε τον εαυτό μας (αυτογνωσία) γίνεται κάτι εξαιρετικά δυσάρεστο που προτιμούμε να αποφύγουμε. Χωρίς αυτούς τους προβληματισμούς, η αυτορρύθμιση δεν είναι δυνατή. Αυτό συνεπάγεται μια απόσπαση μεταξύ του Εαυτού και του ιδανικού Εγώ.

Επιπτώσεις του εξοστρακισμού και του κοινωνικού αποκλεισμού

Οι επιπτώσεις και οι συνέπειες του εξοστρακισμού και του κοινωνικού αποκλεισμού στα άτομα είναι πολλαπλές και αντανακλώνται τόσο σε σωματικό όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο. Το καθένα από αυτά μάλλον αξίζει ένα ξεχωριστό άρθρο.

Το 2009 το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια ανακάλυψε τη σχέση μεταξύ κοινωνικής απόρριψης και σωματικού πόνου: το γονίδιο OPRM1 . Ήταν γνωστό ότι ο κοινωνικός αποκλεισμός ενεργοποιούσε περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονται με το στρες, αλλά πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι ο οστρακισμός ενεργοποιεί επίσης ορισμένες περιοχές που σχετίζονται με τον σωματικό πόνο. Ειδικότερα το οπίσθιο τμήμα της νησίδας. Πιστεύεται ότι αυτά τα ευρήματα μπορεί να βοηθήσουν στην εξήγηση ασθενειών όπως η ινομυαλγία.

Εκτός από τις αρνητικές συνέπειες για τη σωματική υγεία, ο κοινωνικός αποκλεισμός αναγκάζει το υποκείμενο να βιώσει μια μείωση της φιλοκοινωνικής συμπεριφοράς που το εμποδίζει να προσπαθήσει ενσυναίσθηση . Επηρεάζονται επίσης οι γνωστικές ικανότητες και η πνευματική απόδοση, ιδιαίτερα οι γνωστικές λειτουργίες που απαιτούν προσοχή και συνειδητό έλεγχο. Ο κοινωνικός αποκλεισμός μπορεί επίσης να επηρεάσει τη συναισθηματική συμπεριφορά ενός ατόμου και τα επίπεδα επιθετικότητας.

Βία, κοινωνικός αποκλεισμός και αυτορρύθμιση του εγώ

Πριν από χρόνια, θεωρίες που προσπάθησαν να εξηγήσουν τη σχέση μεταξύ βίας και κοινωνικού αποκλεισμού υποστήριζαν ότι τα άτομα με χαμηλό πνευματικό επίπεδο είχαν δυσκολία προσαρμογής στην κοινωνική ζωή. Αυτή η έλλειψη προσαρμογής θα είχε αυξήσει τα επίπεδα επίθεση προκαλώντας βίαιη συμπεριφορά. Σύμφωνα με παλαιότερους μελετητές, αυτή ήταν μια από τις αιτίες που οδήγησαν στον κοινωνικό αποκλεισμό.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι η διαδικασία είναι διαφορετική. Οι μελέτες των Baumeister και Leary έχουν δείξει ότι η αλλαγή της αυτορρύθμισης του εγώ που προκαλείται από τον εξοστρακισμό και τον κοινωνικό αποκλεισμό είναι ένας από τους παράγοντες που προκαλούν βίαιη συμπεριφορά και όχι το πολιτισμικό επίπεδο ενός ατόμου.

Πώς να αντιμετωπίσετε την κοινωνική απόρριψη;

Τα άτομα με έντονη ανάγκη να ανήκουν συχνά αναπτύσσουν αντικοινωνικές συμπεριφορές αφού βιώσουν την απόρριψη. Αν το θεωρούν άδικη πράξη απέναντί ​​τους, μπορεί να αναπτύξουν επισκευαστικές συμπεριφορές που τείνουν να αποφεύγουν την κοινωνική επαφή. Ή, αντίθετα, θα μπορούσαν να υιοθετήσουν φιλοκοινωνικές συμπεριφορές και να έχουν ενδιαφέρον να δημιουργήσουν νέες σχέσεις.

Οι άνθρωποι που έχουν πιο ανεξάρτητο συνειδητό εγώ τείνουν να δίνουν προτεραιότητα στους ατομικούς τους στόχους και να δίνουν λιγότερη προσοχή στους ομαδικούς στόχους. Η κοινωνική απόρριψη που βιώνουν αυτά τα άτομα μπορεί να προκαλέσει αύξηση στη δημιουργικότητά τους.

Ο οστρακισμός και ο κοινωνικός αποκλεισμός έχουν αρνητικές συνέπειες και επηρεάζουν θεμελιώδεις πτυχές του εγώ. Όταν είστε θύμα απόρριψης, είναι σημαντικό να ξεκινήσετε μια διαδικασία αυτογνωσίας και να αναλογιστούμε τις εμπειρίες και τις συμπεριφορές μας. Μόλις γίνει αυτό, πρέπει να αυτορυθμίσουμε τις συμπεριφορές μας προκειμένου να δημιουργήσουμε ευκαιρίες για τη δημιουργία νέων σχέσεων.