Walter White Tony Soprano Don Draper Daredevil Jessica Jones Maleficent... Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε και σίγουρα θα βρούμε πολλούς από τους αγαπημένους μας χαρακτήρες από τον κινηματογράφο, την τηλεόραση, τα κόμικς ή τα βιβλία. Ο Το ηθικό τους ανάστημα είναι μερικές φορές αμφισβητήσιμο, αν όχι καταδικαστέο, αλλά μας ελκύει ακόμα η σκοτεινή τους πλευρά.
Για πάνω από μια δεκαετία αυτό το ψυχολογικό προφίλ συνέχισε να εδραιώνεται όλο και πιο σταθερά στην κουλτούρα μας. Για κάποιο λόγο δεν μας ελκύουν πλέον οι ενάρετες μορφές αυτοί που Καρλ Γιουνγκ ορίζεται με το αρχέτυπό του για τον ήρωα και που μάχεται ενάντια στο κακό. Οι αιώνιοι σωτήρες μας που φέρνουν φως για να διαλύσουν το σκοτάδι έχουν σταματήσει να μας εμπνέουν.
Για ποιο λόγο; Για πολλούς. Ο ανθρωπολόγος Lévi-Strauss είπε ότι κανένας μύθος, θρύλος ή αρχετυπική φιγούρα δεν είναι τυχαίος ; όλες αυτές οι οντότητες έχουν την εκπροσώπησή τους στον πραγματικό κόσμο.
Αρχίσαμε να νιώθουμε πιο κοντά σε αυτούς τους ελαττωματικούς και μερικές φορές ανήθικους χαρακτήρες που λάθησαν. Ας δούμε ποια κίνητρα και ποια εσωτερική ανακούφιση κρύβονται πίσω από τη μάσκα του αντιήρωα.
Ποιοι είναι οι αντιήρωες και γιατί μας ελκύουν;
Η εποχή των αυθεντικών ηρώων φαίνεται πως πέρασε . Η βασιλεία τους μπορεί να τελειώσει πολύ νωρίτερα από όσο νομίζουμε. Φιγούρες όπως ο Ηρακλής ή ο Περσέας έπαψαν να λάμπουν εδώ και πολύ καιρό.
Η λογοτεχνία μας άφησε αξέχαστους χαρακτήρες όπως ο Κόμης του Μόντε Κρίστο, αλλά ο Τζέιμς Τζόις είχε ήδη ξαναδουλέψει αυτό το σύμπαν με τον Οδυσσέα του και με εκείνο το μυθιστόρημα που ξαφνικά μας παρουσιάζει μια ομάδα αντι-ηρώων που συνορεύει με το κωμικό και το τραγικό.
Σε κάθε αντιήρωα βρίσκουμε τα ίδια συστατικά: τη σκιά του τραύματος και την αντίστροφη πλευρά του κόμικ. Ο Τζόκερ είναι ένα παράδειγμα αυτού. θα μπορούσαμε να τον βάλουμε ανάμεσα στους κακούς αλλά στο DNA του υπάρχει το γονίδιο του αντιήρωα. Επειδή έχει τρομερό παρελθόν και ντύνεται κλόουν, γελάει όταν γίνεται μάρτυρας σκληρότητας και ζωγραφίζει ένα χαμόγελο σε ένα πρόσωπο που σημαδεύεται από θλίψη.
Είναι εύκολο να συμπάσχεις με τον αντιήρωα γιατί είναι συχνά δυστυχισμένος συναίσθημα εύκολο να κατανοηθεί με την τρέχουσα εποχή.
Οι αληθινοί αντιήρωες και οι ατελείς αντιήρωες
Είναι σημαντικό να μην συγχέουμε τον αντιήρωα του σχολικού βιβλίου με τον απλά ελαττωματικό χαρακτήρα. Ο Tony Stark (Ironman) ή ο Batman ανήκουν στην τελευταία κατηγορία. Έχουν φώτα και σκιές, ο ένας εκκεντρικός και μάλιστα ανεύθυνος, ο άλλος έχει να αντιμετωπίσει ένα περίπλοκο παρελθόν λόγω του θανάτου των γονιών του.
Ακόμα κι έτσι, είναι και ήρωες και σωτήρες που λύνουν τα μεγάλα προβλήματα του κόσμου. Συμβολίζουν το Jungian αρχέτυπο του σωτήρα. Ο αντιήρωας, από την άλλη, δεν σώζει κανέναν ; Έχω ήδη πολύ καιρό που μπορώ να σηκώνομαι από το κρεβάτι κάθε μέρα.
Είναι μια φιγούρα που αναδύεται από αντιξοότητες, τραύματα, απώλεια ή προδοσία. Από αυτό δημιουργεί έναν προσωπικό κόσμο στον οποίο βασιλεύουν οι νόμοι του και το σύστημα αξιών του, πολύ διαφορετικό από το δικό μας.
Το καλό και το κακό είναι θολά και μπορούν να πλεύσουν και στις δύο θάλασσες καθώς είναι ικανός για μεγάλα κατορθώματα και πράξεις που παραβιάζουν πλήρως το νόμο.
Είναι εύκολο να νιώθεις ενσυναίσθηση για έναν αντιήρωα
Θαυμάζουμε τους ήρωες και ταυτιζόμαστε με τους αντιήρωες . Πώς είναι δυνατόν αυτό; Είναι μια αντίφαση που μπορούμε να συμπάσχουμε με χαρακτήρες όπως ο Walter White ή Tony Soprano και διασκεδάστε με τα κατορθώματά τους. Κι όμως έτσι είναι. Επειδή η αίσθηση της ενσυναίσθησής μας μας κάνει να ταυτιζόμαστε πιο εύκολα με ένα δυστυχισμένο, απελπισμένο άτομο που είναι απογοητευμένο και παλεύει με ένα αποτυχημένο σύστημα.
Ο Walter White που κατάφερε να αιχμαλωτίσει τη συμπάθειά μας είναι ένας καθηγητής χημείας στο γυμνάσιο που πάσχει από καρκίνο και παράγει μεθαμφεταμίνη για να στηρίξει την οικογένειά του. Η Maleficent είναι μια νεράιδα προδομένη και παρενοχλημένη από τον άντρα που αγαπά, ο οποίος εκτός από το να την εγκαταλείψει, θα επιστρέψει για να της κόψει τα φτερά.
Είναι τόσο εύκολο να ταυτιστείς με αυτούς τους χαρακτήρες. Η σκοτεινή τους πλευρά μας ελκύει γιατί καταλαβαίνουμε τους λόγους που τους οδήγησαν σε μια τέτοια διάσταση.
Σε μια αποτυχημένη κοινωνία ο αντιήρωας μας ελευθερώνει
The Punisher Daredevil Jessica Jones… Τα τελευταία χρόνια, οι προσαρμογές σε μικρή οθόνη αυτών των χαρακτήρων από τον κόσμο των κόμικ πληθαίνουν.
Υπάρχει κάτι στους αντιήρωες που λειτουργεί σαν βάλσαμο και καθαρτικό στοιχείο. Αντιπροσωπεύουν πολλές στάσεις που σκεφτόμαστε αλλά δεν θα τις κάναμε ποτέ πράξη. Κινούνται και ενεργούν εκτός νόμου για να επιβάλλουν τη δικαιοσύνη τους (δικαίωσή τους) σε μια αποτυχημένη κοινωνία.
Μερικές φορές ο αντιήρωας καταφεύγει σε δραστικά μέτρα για να καταστολή αδικιών . Η ακραία δράση του είναι (κρυφά) ελκυστική. Θαυμάζουμε την αποφασιστικότητά τους μπροστά σε αυτό που δεν θα τολμούσαμε ποτέ να αλλάξουμε.
Ο αντιήρωας δεν αλλάζει (και θέλουμε να παραμείνει έτσι)
Το ψέμα των αντιήρωων μπορεί να είναι σκληρό ή ακόμα και να σκοτώσει βάναυσα. Μπορεί να είναι αντιφατικά και να τα μισούμε και αποφασίστε να σταματήσετε να τους ακολουθείτε.
Κάποια στιγμή θα διαχωρίσουμε γιατί αμφισβητούν τους ηθικούς και ηθικούς μας κώδικες, αλλά αργά ή γρήγορα θα θέλουμε να μάθουμε περισσότερα. Θα θέλαμε να δούμε μια άλλη ταινία, ένα άλλο επεισόδιο, να διαβάσουμε ένα άλλο κόμικ ή ένα άλλο βιβλίο.
Τελικά δεν θέλουμε να αλλάξουν. Και έτσι αν ο υπερήρωας παρεκκλίνει από το μονοπάτι του καλού, θα κάνει ό,τι είναι δυνατό για να επιστρέψει στον σωστό δρόμο . Αλλά ο αντιήρωας δεν θα φιλοδοξήσει ποτέ να γίνει αυτό που δεν είναι. Και το θέλουμε τόσο ατελές.
Με λίγα λόγια, οι ήρωες έχουν αντικατασταθεί από αντιήρωες που κατά κάποιο τρόπο είναι ο καθρέφτης των πιο σκοτεινών μας επιθυμιών. Αυτά που δεν θα εκφράσουμε ποτέ φωναχτά.
