Μυστήριο, ανεξήγητα γεγονότα που ξεφεύγουν από την κατανόησή μας που γεμίζουν τις σελίδες του εντυπωσιακού τύπου και που τροφοδοτούν την κινηματογραφική και λογοτεχνική παραγωγή. Μας αρέσει να διαβάζουμε εμπνευσμένα από αληθινά γεγονότα και ανεξάρτητα από το πόσο ανησυχητική είναι η πλοκή, θέλουμε να πιστεύουμε τις ιστορίες που εισβάλλουν στην οθόνη. Και έτσι φτάνει στα μισά του δρόμου μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας Ο Sweeney Todd είναι ένας χαρακτήρας από το βικτωριανό Λονδίνο του οποίου η ιστορία παραμένει περικυκλωμένη από μια αύρα μυστηρίου.
Πραγματικότητα ή φαντασία; Είναι απλώς ένα μιούζικαλ ή έχει και άλλα; Γιατί σκότωσε ο Σουίνι Τοντ; Σίγουρα είναι δύσκολο να συνδυάσεις όλα τα κομμάτια του παζλ γιατί η ιστορία του έχει τροφοδοτήσει τη συλλογική φαντασία, εμπνέει ταινίες, μιούζικαλ, λογοτεχνική παραγωγή. Μύθος και αλήθεια, φαντασία και νέα. Το αποτέλεσμα είναι ένα από τα πιο ανατριχιαστικά μυστήρια του Λονδίνου.
Ποια είναι η Sweeney Todd;
Ο χαρακτήρας του Sweeney Todd αναδύεται από το σκοτάδι του Λονδίνου την ίδια πόλη όπου Τζακ ο Αντεροβγάλτης σκόρπισε τον τρόμο . Ένα απαράμιλλο σκηνικό για αυτό το ασυνήθιστο κουρείο και μια βαθιά βικτωριανή ιστορία. Το φόντο είναι το υπερπληθυσμένο και ανθυγιεινό ανατολικό προάστιο της πόλης όπου βασιλεύει η πείνα, η φτώχεια και οι αρρώστιες.
Σύμφωνα με το μύθο, ο Λονδρέζος κουρέας Todd έκοψε τον λαιμό των θυμάτων του αφού τα ξύρισε. Μέσα από ένα τούνελ μετέφερε τα πτώματα στο εξειδικευμένο κατάστημα της κυρίας Λόβετ, η οποία τα χρησιμοποίησε ως γέμιση για τις κρεατόπιτες της, τις καλύτερες κρεατόπιτες σε όλο το Λονδίνο.
Το μυστήριο του διαβολικού κουρέα παραμένει πιο ζωντανό από ποτέ χάρη στα πολυάριθμα έργα που ενέπνευσε και το 2007 με την ταινία σε σκηνοθεσία Τιμ Μπάρτον. Τι ισχύει στον θρύλο;
Ο Σουίνι Τοντ τρόμος του Λονδίνου
Η βικτωριανή εποχή σημαδεύτηκε από μεγάλες αλλαγές όπως η Βιομηχανική Επανάσταση αλλά και από ασθένειες (όπως ο τύφος και η χολέρα), η πορνεία και η εκμετάλλευση. Ενώ το Βασίλισσα Βικτώρια θέσπισε νόμους που είχαν ως αποτέλεσμα Η πείνα, τα ναρκωτικά, η φτώχεια και οι οίκοι ανοχής αντιτάχθηκαν στις μεγάλες επιστημονικές και τεχνολογικές ανακαλύψεις .
Η βικτωριανή ηθική ήταν βαθιά συνδεδεμένη με τον πουριτανισμό: η θρησκεία έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο. Η απέχθεια προς το κακό της τεμπελιάς και του σεξ οδήγησε σε έναν ισχυρό κατακερματισμό των κοινωνικών τάξεων.
Πουριτανισμός σήμαινε επίσης καταστολή και απόκρυψη των πιο οικείων επιθυμιών και ολόκληρης της σεξουαλικής σφαίρας. Αλλά οι δίσκοι δεν μπορούν να παραμείνουν κρυφοί για πάντα. οι επιθυμίες και τα τραύματα της βικτωριανής κοινωνίας εκδηλώθηκαν στο υποσυνείδητο .
Ο Φρόιντ και η βικτωριανή κοινωνία
Ο Γάλλος ψυχαναλυτής Ζακ Λακάν αστειεύτηκε ότι ο Φρόιντ δεν θα είχε κανένα λόγο να υπάρχει χωρίς τη βικτωριανή κοινωνία. Αυτό που ήθελε να πει είναι ότι οι φροϋδικές θεωρίες ήταν πολύ γόνιμες ακριβώς λόγω της καταστολής. Μη έχοντας τη δυνατότητα να εκφραστούν οι πιο οικείοι επιθυμίες ακόμη και με λόγια, αυτό που θεωρούνταν βίτσιο έμελλε να εκδηλωθεί κάτω από το συνειδητό επίπεδο.
Από τη μια πλευρά, το βικτωριανό και αριστοκρατικό Λονδίνο. από την άλλη, οι γειτονιές του ανατολικού Λονδίνου όπου η πείνα, οι ασθένειες και η φτώχεια ήταν πρόσφορο έδαφος για κακία. Η πορνεία ήταν φυσιολογική, η εγκληματικότητα ήταν ανεξέλεγκτη. Στο πλαίσιο αυτό μια σειρά από μυστήρια και αφηγηματικές φαντασιώσεις άκμασαν και έχουν παραδοθεί μέχρι σήμερα.
Η γοητεία με την πρόοδο της ιατρικής και της επιστήμης χαρακτήριζε τη βικτωριανή εποχή Ο γιατρός Τζέκιλ και ο κύριος Χάιντ . Αλλά παράλληλα με την καλλιεργημένη λογοτεχνία, άνθισε και η προλεταριακή παραγωγή δεκάρα φοβερή φθηνά περιοδικά χαμηλής ποιότητας. Ήταν γενικά σειριακά μυθιστορήματα βασισμένα στο μυστήριο και το παραφυσικό με μεγάλους θαυμαστές στον πληθυσμό του Λονδίνου, ειδικά στην εργατική τάξη.
Ο Η σειρά από μαργαριτάρια μας συστήνει τον διαβολικό κουρέα Sweeney Todd. Ο συγγραφέας αυτού του μυθιστορήματος σε σειρά είναι άγνωστος, αν και έχει αναφερθεί το όνομα του Thomas Perst, ενός συγγραφέα που εμπνεύστηκε από τα εγκληματικά νέα.
Η απελευθέρωση του ασυνείδητου
Η ιστορία του κουρέα του Λονδίνου έχει εμπνεύσει μιούζικαλ και ταινίες όλα αυτά τα χρόνια και είναι πιο ζωντανή από ποτέ. Ανανεώθηκε το 2007 από τον Τιμ Μπάρτον στην ταινία Sweeney Todd – The Demon Barber of Fleet Street. Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο χαρακτήρας εμφανίστηκε στη μεγάλη οθόνη: η πρώτη ταινία χρονολογείται από το 1936.
Η εκδοχή του Μπάρτον μας παρουσιάζει μια σκοτεινή και αγανακτισμένη εκδικητική Sweeney Todd.
Ο Τοντ, εξόριστος στις Ηνωμένες Πολιτείες για να εκτίσει μια άδικη ποινή, έχει ότι χρειάζεται για να κερδίσει τη συμπάθεια του θεατή. Επιστρέφει στο Λονδίνο για να ξανασμίξει με τη γυναίκα και την κόρη του αλλά κυρίως για να εκδικηθεί τον δικαστή που έσπασε για πάντα την ευτυχία του.
Σε αναδρομές βλέπουμε ένα λαμπρό παρελθόν, έναν αξιοσέβαστο κουρέα, μια ευτυχισμένη οικογένεια. Σκηνές από το παρελθόν που συγκρούονται με το σκοτάδι και την παρακμή του σημερινού Λονδίνου, ένα σκοτάδι που ξυπνά την ψυχή του χαρακτήρα.
Ο Τοντ θα μπορέσει να ανοίξει ξανά την επιχείρησή του στον κουρέα χάρη στη βοήθεια της κυρίας Λόβετ που θα πετάξει τα πτώματα των θυμάτων στις νόστιμες κρεατόπιτες της. Σε ένα άθλιο και ανατριχιαστικό σενάριο, αναδύεται ένα άλλο αγκάθι της βικτωριανής εποχής: η εκμετάλλευση των παιδιών .
Το βλέπουμε στον χαρακτήρα του Tobias Ragg, ενός νεογνού που γίνεται βοηθός της κυρίας Lovett. Αυτή η λεπτομέρεια είναι θεμελιώδης για την κατανόηση του πνεύματος και της λογοτεχνίας της περιόδου. Ας μην ξεχνάμε ότι το μυθιστόρημα Όλιβερ Τουίστ – που εμφανίστηκε σε επεισόδια τα ίδια χρόνια – πραγματεύεται το θέμα της παιδικής εκμετάλλευσης, αν και με χιουμοριστικό τόνο.
Χάρη στο χιούμορ, είναι λιγότερο άβολο να παραδεχτείς την ευχαρίστηση που προσφέρει ο φόβος
Το μαύρο χιούμορ είναι ένα από τα κλειδιά για την κατανόηση του Sweeney Todd: η αγριότητα σερβίρεται με μια νότα χιούμορ στην οποία η πείνα δικαιολογεί τον κανιβαλισμό και η εκδίκηση εγκρίνει το έγκλημα. Αυτό το μαύρο χιούμορ, αυτή η αφθονία σάλτσας ντομάτας, μας επαναφέρει στην ιδέα του υποσυνείδητου που αναφέραμε.
Ήδη Αριστοτέλης μας προειδοποίησε για το πόσο εκτιμούσε το κοινό την ελληνική τραγωδία επειδή πρότεινε απαγορευμένα θέματα ταμπού.
Αν το στομάχι μας παραμείνει άδειο για πολλές συνεχόμενες μέρες, πιθανότατα θα αρχίσουμε να ονειρευόμαστε ένα ουσιαστικό δείπνο. Και αν αυτό το συναίσθημα δεν ικανοποιηθεί, θα γεννήσει σκέψεις που σε ένα συνηθισμένο πλαίσιο θα απορρίπταμε ως παράλογες. Σε περιόδους αυθεντικής πείνας, χρειάζονταν ιστορίες που έδιναν διέξοδο σε εκείνες τις ασυνείδητες παρορμήσεις που δικαιολογούσαν την πράξη του φόνου για φαγητό.
Ας σκεφτούμε για παράδειγμα το παραμύθι του Χάνσελ και Γκρέτελ σχεδιάστηκε για ένα ενήλικο κοινό σε μια εποχή σοβαρών στερήσεων και πείνας. Σε αντίθεση με την τρέχουσα εκδοχή, στο πρωτότυπο παραμύθι δεν είναι η μάγισσα που προσπαθεί να καταβροχθίσει τα δύο παιδιά αλλά είναι η μητέρα τους.
Μια λογοτεχνική κάθαρση
Υπάρχουν διάφορες εκδηλώσεις στις οποίες δικαιολογούνται συμπεριφορές που θεωρούνται απαγορευμένες και άξιες του πιο διαταραγμένου μυαλού. Η Sweeney Todd βρήκε μια λύση στο πρόβλημα του υπερπληθυσμού και της πείνας ταυτόχρονα . Το υποσυνείδητο εκδηλώνεται στη λογοτεχνική έκφραση και ο αναγνώστης με τη σειρά του βιώνει ένα είδος κάθαρσης.
Ο διαβολικός κουρέας πειράζει ταμπού και απαγορευμένες επιθυμίες. Αυτό σε συνδυασμό με την αμφιβολία για την πραγματική του ύπαρξη τροφοδότησε την επιτυχία του. Προφανώς μας ελκύουν αυτού του είδους οι ιστορίες και χάρη στο χιούμορ γίνεται λιγότερο άβολο να παραδεχτούμε την ευχαρίστηση που μας προσφέρει ο φόβος για το σκοτάδι. Στον κινηματογράφο όλα επιτρέπονται, ακόμα και ταμπού. το ασυνείδητό μας απελευθερώνεται και αφήνεται να οδηγηθεί από το χέρι.
Υπάρχει μια τρύπα στον κόσμο σαν βόθρος και είναι γεμάτη από ανθρώπους που είναι γεμάτοι σκατά. Και τα παράσιτα του κόσμου το κάνουν
-Σουίνι Τοντ-
